ساخت دو استخر در حریم ممنوعۀ میراث جهانی تخت جمشید!

ساخت دو استخر در حریم ممنوعۀ میراث جهانی تخت جمشید!

ساخت دو استخر در حریم ممنوعۀ میراث جهانی تخت جمشید! تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی - سیاوُش آریا* میراث جهانی پارسه یا همان تخت جمشید روزگار غم اَنگیزی را سپری می کند و در بدترین شرایط حفاظتی و نگهداری قرار دارد. به تازگی و با پروانۀ(مجوز)کارشناس پایگاه جهانی پارسه در حریم درجه یک و ممنوعۀ آن در دو زمین کشاورزی به فاصلۀ کمابیش 100 متری از یک دیگر،دو استخر ساخته شده است که تخلفی آشکار به شمار می آید. به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،چند ماهی است که خبرهای ناگواری از میراث جهانی پارسه(تخت جمشید)به گوش می رسد که مایۀ نگرانی شدید کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی شده است و فریادهای دلسوزان میراث فرهنگی را بلند کرده است. روزی سقف آرامگاه پادشاه هخامنشی بر اثر بارندگی های بهاری در پارسه فرو می ریزد و دگر روز درخت 70 ساله در رو به روی موزۀ آن بر اثر غفلت و ضعف مدیریتی می خشکد. یک بار در حریم درجه یک و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه و با پروانۀ مدیریت پایگاه پارسه و به بهانۀ ساخت سرویس بهداشتی در 200 متری از ورودی محوطه،ساخت و ساز انجام می گیرد و دگر بار در حریم درجه دو(مرز میان حریم یک و دو)و بدون پروانۀ پایگاه پارسه ساخت و سازی گسترده انجام می گیرد. این روزها حال میراث جهانی پارسه ناخوش است و در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به ویژه در زمینۀ حریم به سر می برد. ساخت دو استخر جداگانه در حریم درجه یک و ممنوعۀ تخت جمشید! اما به تازگی در دو زمین کشاورزی به فاصلۀ کمابیش 100 متری از یک دیگر و در حریم درجه یک و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه یا همان تخت جمشید از سوی یکی از کارشناسان پایگاه پارسه پروانۀ(مجوز)ساخت استخر داده شده و هر دو استخر برپا و از آن بهره برداری انجام گرفته است که برپایۀ ضابطه و قانون های میراث فرهنگی که شفاف و روشن است،تخلف به شمار می آید و باید هرچه زودتر پروانۀ آن لغو و استخرها برچیده شود. زیرا اگر این دو زمین دار به کار خود ادامه دهند،بی گمان دیگر زمین داران و باغ داران منطقه نیز،آغاز به ساخت استخر و ساخت و سازهای دیگری خواهند کرد و آن زمان است که زور میراث فرهنگی دیگر به آن ها نخواهد رسید و فاجعه ای بزرگ رخ خواهد داد. بدتر از همه،آن که در همین بخش که در نزدیکی دروازۀ پارسه یا تل آجری نیز جای دارد پر از سفال های تاریخی مربوط به دوره های هخامنشی،پَساهخامنشی و ساسانی است که در زمان بازدید نگارنده از این دو زمینی که استخر در آن ساخته شده،اَنبوهی از سفال های تاریخی نمایان بود. همچنین زمانی که از کَندن چاه آب در زمین های کشاورزی پیشگیری می شود،بدان معنا است که باید مدیریت منابع آبی صورت گیرد،نه این که با ساخت استخر هم منابع آبی هدر رود و هم پِی کَنی و کَند و کاو زمین و برپایی پمپ و موتور آب و دیگر تجهیزات لازم در جای ممنوعه برپا شود.از سویی، محوطه های تاریخی ناشناخته و یا کاوش نشدۀ باستانی در این محدوده در گذر زمان از میان می رود. نیاز به یادآوری است که،این زمین ها در 1500 متری شمال باختری(غربی)تختگاه پارسه جای دارد.جایی که بقایای شهر پارسه نمایان است و بخش ساخت و ساز ممنوع به شمار می آید. به سخنی دیگر، نشانی آن حدفاصل میدان ملل تا پیش از تابلو دور برگردان روستای«جَلیان»درشهرستان مَرودشت است. قانون و ضابطه های میراث فرهنگی دربارۀ حریم چه می گویند هم اینک نگاهی به بخشی از بندهای حریم درجه یک و ضابطه های میراث فرهنگی خواهیم اَنداخت تا روشنگری بیشتری اَنجام شود. بند یک،ساخت هرگونه ساختمان و تاسیسات،نصب دکل،درختکاری،دیوارکشی،پِی کَنی،کَند و کاو،تسطیح زمین های کشاورزی،هرگونه عملیات استخراج معدن های سنگ،شن و ماسه و خاک رُس،دفن و رهاسازی زباله و همانند آن ممنوع است. بند دو،تغییر کاربری زمین های کشاورزی ممنوع است... بند پنج،در محدودۀ حریم درجه یک ساختمان های مسکونی یا دامداری و تاسیسات مربوط به آن ها و هر نوع تاسیسات دیگر موجود باید در زمان مناسب برچیده شود. همان گونه که می بینیم قانون و ضابطه های میراث فرهنگی شفاف و روشن است و آشکارا هرگونه عملیات و ساخت و سازی را ممنوع اعلام کرده و خط قرمز میراث فرهنگی به شمار می آید. همچنین هنگامی که درختکاری در حریم درجه یک ممنوع است،چگونه می توان استخر ساخت؟ از سویی،دپوی خاک های آورده شده برای برپایی استخر در کنار استخر شماره دو،خود تخلفی آشکار به شمار می آید و به بقایای آثار برجای مانده،آسیب می رساند. حریم هویت عَرصه است و پاسداشت آن ضروری است باید دانست حریم و چشم انداز فرهنگی و تاریخی مجموعۀ جهانی پارسه در واقع،هویت دهندۀ عَرصه یا همان محوطۀ تاریخی پارسه است که جداسازی آن غیرممکن است. به سخنی روشن تر،حریم بخش جدایی ناپذیر عَرصه و محوطۀ تاریخی است که در دل عرصه شکل می گیرد. پاسداشت و حفظ حریم و چشم انداز تاریخی و فرهنگی میراث جهانی پارسه از بایسته های ضروری و واجب است و در قانون و ضابطه های میراث فرهنگی به روشنی و آشکارا از آن و حفظ و پاسداشت حریم ها،سخن به میان آمده است. همچنین و مهم تر از همه، حریم درجه یک میراث جهانی پارسه در برگیرندۀ بقایای شهر باستانی پارسه که روزگاری آبادترین و ثروتمندترین شهر زیر آفتاب بوده که تا چندین کیلومتر دورتر از تختگاه پارسه در سطح دشت مَرودشت دنباله دارد. بخش شاه نشین شهر که امروزه به نام کاخ های فیروزی می شناسیم و در برگیرندۀ بناهای ستون دار،بنای ارزشمند تل آجری از اوایل دورۀ هخامنشی و آثار مهم دیگر هستند. شهر باختری،شهرک جنوبی تختگاه و شهر بسیار ارزشمند استخر از مهم ترین استقرارهای شهری هخامنشی حریم پارسه به شمار می آیند. غنای آثار باستانی در محدودۀ حریم درجه یک که به شکل پراکنش سفال و آجرها،قطعه های شکسته شده،سنگ های تراش خورده در سطح دشت به فراوانی دیده می شود،سبب شده تا محدودۀ حریم تختگاه پارسه،عَرصۀ شهر هخامنشی به شمار آید که هرگونه کَند و کاو،کاشت درخت و دیوارکشی و ساخت و ساز و تسطیح زمین های کشاورزی بدون قید و بدون شرط ممنوع اعلام شود. هم اینک باید چشم براه بود و دید که آیا مسولان میراث فرهنگی استان،پایگاه جهانی پارسه و امورپایگاه های جهانی و ملی کشور،قانون و ضابطه های میراث فرهنگی خود را پاس داشته و استخرهای ساخت شده را برمی چینند یا این که،به زمین داران و کشاورزان باج داده و تخلف های آشکاری صورت خواهد گرفت. به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،میراث جهانی پارسه یا تخت جمشید در سال 518 پیش از میلاد به فرمان داریوش بزرگ در دامان کوه مهر برپا شد.این مجموعۀ بی همتا که دردانه و نگین معماری،هنر و ادب و فرهنگ ایرانیان به شمار می آید از بخش های گوناگونی از جمله،دروازۀ ملل یا تمدن ها،کاخ نیمه تمام داریوش سوم،کاخ صد ستون،خزانه،موزه،کاخ آپادانا،کاخ تچر یا آینه و کاخ هدیش و شورا یا سه دری تشکیل شده است و در 57 کیلومتری شهر شیراز و در شهرستان مَرودشت جای دارد و سالانه هزاران مسافر و گردشگر از آن بازدید می کنند. نگاره های زیر را که به تازگی گرفته شده است،ببینید: نگاره ای از مکان جایگیری استخر شماره یک از راه دور که لبه جاده است و جای شگفتی است چنین مجوز تخلفی ابزار آلات مربوط به استخر شماره یک ساخت و سازهای قدیمی تر در محوطه استخر شماره یک که تخلف است و باید برچیده شود محوطه بیرونی استخر شماره یک بخشی از استخر شماره یک استخر شماره یک بخش دیگری از محوطه بیرونی استخر شماره یک که جای تامل دارد جاده منتهی به استخر شماره دو که لبه جاده و در حریم ممنوعه و درجه یک میراث جهانی تخت جمشید قرار دارد جاده و محوطه بیرونی استخر شماره دو آغاز ساخت و سازهای دیگر در پشت استخر شماره دو استخر شماره دو محوطه بیرونی استخر شماره دو نقشه جایگیری استخر شماره دو و دپوی خاک در حریم ممنوعه و درجه یک میراث جهانی تخت جمشید پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی –خبرنگار آزاد-کُنشگرمیراث فرهنگی،گردشگری و زیست بوم* – راهنمای گردشگری- دبیر اَنجمن مهرگان چهارشنبه 14 آذر 1403 بازدید : 292

تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی - سیاوُش آریا*

میراث جهانی پارسه یا همان تخت جمشید روزگار غم اَنگیزی را سپری می کند و در بدترین شرایط حفاظتی و نگهداری قرار دارد. به تازگی و با پروانۀ(مجوز)کارشناس پایگاه جهانی پارسه در حریم درجه یک و ممنوعۀ آن در دو زمین کشاورزی به فاصلۀ کمابیش 100 متری از یک دیگر،دو استخر ساخته شده است که تخلفی آشکار به شمار می آید.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،چند ماهی است که خبرهای ناگواری از میراث جهانی پارسه(تخت جمشید)به گوش می رسد که مایۀ نگرانی شدید کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی شده است و فریادهای دلسوزان میراث فرهنگی را بلند کرده است. روزی سقف آرامگاه پادشاه هخامنشی بر اثر بارندگی های بهاری در پارسه فرو می ریزد و دگر روز درخت 70 ساله در رو به روی موزۀ آن بر اثر غفلت و ضعف مدیریتی می خشکد. یک بار در حریم درجه یک و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه و با پروانۀ مدیریت پایگاه پارسه و به بهانۀ ساخت سرویس بهداشتی در 200 متری از ورودی محوطه،ساخت و ساز انجام می گیرد و دگر بار در حریم درجه دو(مرز میان حریم یک و دو)و بدون پروانۀ پایگاه پارسه ساخت و سازی گسترده انجام می گیرد. این روزها حال میراث جهانی پارسه ناخوش است و در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به ویژه در زمینۀ حریم به سر می برد.

ساخت دو استخر جداگانه در حریم درجه یک و ممنوعۀ تخت جمشید!

اما به تازگی در دو زمین کشاورزی به فاصلۀ کمابیش 100 متری از یک دیگر و در حریم درجه یک و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه یا همان تخت جمشید از سوی یکی از کارشناسان پایگاه پارسه پروانۀ(مجوز)ساخت استخر داده شده و هر دو استخر برپا و از آن بهره برداری انجام گرفته است که برپایۀ ضابطه و قانون های میراث فرهنگی که شفاف و روشن است،تخلف به شمار می آید و باید هرچه زودتر پروانۀ آن لغو و استخرها برچیده شود. زیرا اگر این دو زمین دار به کار خود ادامه دهند،بی گمان دیگر زمین داران و باغ داران منطقه نیز،آغاز به ساخت استخر و ساخت و سازهای دیگری خواهند کرد و آن زمان است که زور میراث فرهنگی دیگر به آن ها نخواهد رسید و فاجعه ای بزرگ رخ خواهد داد. بدتر از همه،آن که در همین بخش که در نزدیکی دروازۀ پارسه یا تل آجری نیز جای دارد پر از سفال های تاریخی مربوط به دوره های هخامنشی،پَساهخامنشی و ساسانی است که در زمان بازدید نگارنده از این دو زمینی که استخر در آن ساخته شده،اَنبوهی از سفال های تاریخی نمایان بود. همچنین زمانی که از کَندن چاه آب در زمین های کشاورزی پیشگیری می شود،بدان معنا است که باید مدیریت منابع آبی صورت گیرد،نه این که با ساخت استخر هم منابع آبی هدر رود و هم پِی کَنی و کَند و کاو زمین و برپایی پمپ و موتور آب و دیگر تجهیزات لازم در جای ممنوعه برپا شود.از سویی، محوطه های تاریخی ناشناخته و یا کاوش نشدۀ باستانی در این محدوده در گذر زمان از میان می رود.

نیاز به یادآوری است که،این زمین ها در 1500 متری شمال باختری(غربی)تختگاه پارسه جای دارد.جایی که بقایای شهر پارسه نمایان است و بخش ساخت و ساز ممنوع به شمار می آید. به سخنی دیگر، نشانی آن حدفاصل میدان ملل تا پیش از تابلو دور برگردان روستای«جَلیان»درشهرستان مَرودشت است.

قانون و ضابطه های میراث فرهنگی دربارۀ حریم چه می گویند

هم اینک نگاهی به بخشی از بندهای حریم درجه یک و ضابطه های میراث فرهنگی خواهیم اَنداخت تا روشنگری بیشتری اَنجام شود.

بند یک،ساخت هرگونه ساختمان و تاسیسات،نصب دکل،درختکاری،دیوارکشی،پِی کَنی،کَند و کاو،تسطیح زمین های کشاورزی،هرگونه عملیات استخراج معدن های سنگ،شن و ماسه و خاک رُس،دفن و رهاسازی زباله و همانند آن ممنوع است.

بند دو،تغییر کاربری زمین های کشاورزی ممنوع است...

بند پنج،در محدودۀ حریم درجه یک ساختمان های مسکونی یا دامداری و تاسیسات مربوط به آن ها و هر نوع تاسیسات دیگر موجود باید در زمان مناسب برچیده شود.

همان گونه که می بینیم قانون و ضابطه های میراث فرهنگی شفاف و روشن است و آشکارا هرگونه عملیات و ساخت و سازی را ممنوع اعلام کرده و خط قرمز میراث فرهنگی به شمار می آید. همچنین هنگامی که درختکاری در حریم درجه یک ممنوع است،چگونه می توان استخر ساخت؟ از سویی،دپوی خاک های آورده شده برای برپایی استخر در کنار استخر شماره دو،خود تخلفی آشکار به شمار می آید و به بقایای آثار برجای مانده،آسیب می رساند.

حریم هویت عَرصه است و پاسداشت آن ضروری است

باید دانست حریم و چشم انداز فرهنگی و تاریخی مجموعۀ جهانی پارسه در واقع،هویت دهندۀ عَرصه یا همان محوطۀ تاریخی پارسه است که جداسازی آن غیرممکن است. به سخنی روشن تر،حریم بخش جدایی ناپذیر عَرصه و محوطۀ تاریخی است که در دل عرصه شکل می گیرد. پاسداشت و حفظ حریم و چشم انداز تاریخی و فرهنگی میراث جهانی پارسه از بایسته های ضروری و واجب است و در قانون و ضابطه های میراث فرهنگی به روشنی و آشکارا از آن و حفظ و پاسداشت حریم ها،سخن به میان آمده است.

همچنین و مهم تر از همه، حریم درجه یک میراث جهانی پارسه در برگیرندۀ بقایای شهر باستانی پارسه که روزگاری آبادترین و ثروتمندترین شهر زیر آفتاب بوده که تا چندین کیلومتر دورتر از تختگاه پارسه در سطح دشت مَرودشت دنباله دارد. بخش شاه نشین شهر که امروزه به نام کاخ های فیروزی می شناسیم و در برگیرندۀ بناهای ستون دار،بنای ارزشمند تل آجری از اوایل دورۀ هخامنشی و آثار مهم دیگر هستند. شهر باختری،شهرک جنوبی تختگاه و شهر بسیار ارزشمند استخر از مهم ترین استقرارهای شهری هخامنشی حریم پارسه به شمار می آیند.

غنای آثار باستانی در محدودۀ حریم درجه یک که به شکل پراکنش سفال و آجرها،قطعه های شکسته شده،سنگ های تراش خورده در سطح دشت به فراوانی دیده می شود،سبب شده تا محدودۀ حریم تختگاه پارسه،عَرصۀ شهر هخامنشی به شمار آید که هرگونه کَند و کاو،کاشت درخت و دیوارکشی و ساخت و ساز و تسطیح زمین های کشاورزی بدون قید و بدون شرط ممنوع اعلام شود.

هم اینک باید چشم براه بود و دید که آیا مسولان میراث فرهنگی استان،پایگاه جهانی پارسه و امورپایگاه های جهانی و ملی کشور،قانون و ضابطه های میراث فرهنگی خود را پاس داشته و استخرهای ساخت شده را برمی چینند یا این که،به زمین داران و کشاورزان باج داده و تخلف های آشکاری صورت خواهد گرفت.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،میراث جهانی پارسه یا تخت جمشید در سال 518 پیش از میلاد به فرمان داریوش بزرگ در دامان کوه مهر برپا شد.این مجموعۀ بی همتا که دردانه و نگین معماری،هنر و ادب و فرهنگ ایرانیان به شمار می آید از بخش های گوناگونی از جمله،دروازۀ ملل یا تمدن ها،کاخ نیمه تمام داریوش سوم،کاخ صد ستون،خزانه،موزه،کاخ آپادانا،کاخ تچر یا آینه و کاخ هدیش و شورا یا سه دری تشکیل شده است و در 57 کیلومتری شهر شیراز و در شهرستان مَرودشت جای دارد و سالانه هزاران مسافر و گردشگر از آن بازدید می کنند.

نگاره های زیر را که به تازگی گرفته شده است،ببینید: