تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی – سیاوُش آریا*

چندی است ساخت و سازهای گسترده و بدون پروانه ای در حریم درجه دو و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه(تخت جمشید) در حال اَنجام است که سبب خَدشه دار شدن یادگار جهانی هخامنشیان شده است.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،میراث جهانی پارسه یا همان تخت جمشید چند ماهی است که روزگار غم بار و ناخوشی را سپری می کند.روزی به عرصۀ آن آسیب می رسد و بار دیگر حریم های ممنوعۀ درجه یک و دو آن،مورد دست اَندازی و ساخت و سازها قرار می گیرد و چهرۀ یادگار پاک هخامنشیان را خَدشه دار و تهدیدی جدی برای آن پدید می آورد.با این همه و با آگاهی رسانی گستردۀ نگارنده در خبرگزاری ها و آگاه کردن مدیران استانی و ردۀ بالای کشوری در سطح معاونت وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی و مدیر امور پایگاه های جهانی و ملی،همچنان یادمان ارزشمند و جهانی پارسیان مورد دست اَندازی و تهدید جدی قرار دارد و روشن نیست که مسولان مربوطه تا چه زمان بنا است ساکت بوده و چشم های خود را بر تخلف ها ببندند.

حریم درجه دو و ممنوعۀ میراث جهانی تخت جمشید شکسته شد!

اما چند ماهی است در مرز حریم درجه یک و دو و در واقع،آغاز مرز حریم درجه دو و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه(تخت جمشید) و در حریم درجه یک شهر باستانی استخر و در آغاز جادۀ آسفالته راه قدیم شهرستان مَرودشت به شهرستان سعادت شهر و نبش دو راهی شهرستان اَرسنجان و رو به روی گوردخمه های باستانی وملی تخت طاووس یک،ساخت و سازهای گسترده ای در باغی به نام«اوجی»در حال اَنجام است که با زیر پاگذاشتن قانون و ضابطه های بدون تغییر به میراث جهانی هخامنشیان دست اَندازی و چهرۀ یادگار پارسیان را خَدشه دار کرده است.

آنچه مایۀ شگفتی بوده،این است که برپایۀ بررسی ها و پرس و جوهای نگارنده،روشن شد که مالک باغ هیچ گونه پروانۀ(مجوز)کاری از پایگاه میراث جهانی پارسه نگرفته و با سوء استفاده از غفلت مسولان پایگاه جهانی پارسه و زیر پا گذاشتن قانون و ضابطه های میراث فرهنگی که آشکارا هرگونه ساخت و سازی را در حریم درجه دو ممنوع اعلام کرده،دست به ساخت و سازهای گسترده ای زده است که جا دارد هرچه زودتر مسولان پایگاه جهانی پارسه از دنبالۀ کارها پیشگیری کرده و ساخت و سازهای انجام شده را برچیده و ویران کنند.زیرا قانون برای همه یکسان است و هیچ کس یا نهاد و اُرگانی فراتر از قانون نیست و سرپیچی از قانون تخلف به شمار می آید و برابر قانون مجازات اسلامی کشور،جرم است.

ضابطه های حریم درجه دو تخت جمشید چه می گویند

در این جا برای آگاهی اَفکارهمگانی(عمومی)و دل نگرانی دوستداران و کُنشگران میراث فرهنگی بخشی از ضابطۀ حریم درجه دو میراث جهانی پارسه(تخت جمشید)را بررسی و واکاوی کرده تا روشنگری پدید آید.

ضابطۀ حریم درجه دو :

بند یک،ساخت کارخانه،کارگاه یا تاسیسات صنعتی،کوره های آجرپزی،استخراج معادن،دفن و رها سازی زباله و همانند آن ممنوع است.

بند دو،استخراج شن،ماسه،خاک رُس و تسطیح زمین های کشاورزی نیازمند کسب پروانه(مجوز)از وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی کشور است.

همان گونه که در بالا می بینیم،هرگونه ساخت و سازی در حریم درجه دو میراث جهانی پارسه(تخت جمشید)ممنوع است و خط قرمز میراث فرهنگی به شمار می آید.حال باید دید که آیا مسولان پایگاه جهانی پارسه و میراث فرهنگی استان از حریم یادمان جهانی و بسیار ارزشمند پارسه،با تکیه بر قانون های روشن و شفاف،پاسداری و حفاظت خواهند کرد.

حریم،بخشی از هویت عَرصه های یادمان های تاریخی است

یکی از موضوع هایی که دربارۀ آثار و بناهای تاریخی کشور دارای اهمیت است،حفظ و پاسداشت حریم آن ها است.زیرا حریم یادمان های تاریخی بخشی از هویت آن ها به شمار می آید و نقض حریم به ویژه برای یادگارهای تاریخی جهانی،آن ها را با چالشی بزرگ رو به رو خواهد کرد و شان و منزلت و هویت آن را زیر پرسش برده و خَدشه دار می کند.حریم آثار میراث جهانی،در واقع هویت دهندۀ عرصه است و جداسازی آن غیرممکن است و هر اثر یا بنای جهانی هویت خود را از حفظ و پاسداشت حریم می گیرد.پس باید دانست حفظ و پاسداشت حریم های درجه یک و دو یادمان های جهانی بسیار دارای اهمیت بوده و قانون گذار هم به آن پافشاری کرده و سرپیچی از آن را تخلف به شمار آورده است.همچنین میراث فرهنگی امانتی است نزد ما و از آنِ آیندگان است و حفظ و پاسداشت آن ها بایسته است.از سویی،میراث فرهنگی ارث پدری نیست که هرکس سلیقه ای با آن برخورد کند.میراث فرهنگی نشانۀ هویت و شناسنامۀ ملی مردم و امانتی است نزد ما.حریم های سه گانۀ میراث جهانی در واقع،کامل کنندۀ هویت فرهنگی و تاریخی عرصه ها به شمار می آید.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،میراث جهانی پارسه یا تخت جمشید در سال 518 پیش از میلاد به فرمان داریوش بزرگ در دامان کوه مهر برپا شد.این مجموعۀ بی همتا که دردانه و نگین معماری،هنر و ادب و فرهنگ ایرانیان به شمار می آید از بخش های گوناگونی از جمله،دروازۀ ملل یا تمدن ها،کاخ نیمه تمام داریوش سوم،کاخ صد ستون،خزانه،موزه،کاخ آپادانا،کاخ تچر یا آینه و کاخ هدیش و شورا یا سه دری تشکیل شده است و در 57 کیلومتری شهر شیراز و در شهرستان مَرودشت جای دارد و سالانه هزاران مسافر و گردشگر از آن بازدید می کنند.پارسه را باید هویت و شناسنامۀ بالَنده و غرورآمیز ایرانیان به شمار آورد.

در زیر نگاره هایی که به تازگی گرفته شده است را ببینید :

باغ اوجی که لب جاده آسفالته و دوراهی ارسنجان قرار گرفته و با تخلف در حال ساخت و ساز است

ساخت و سازهای گسترده و بدون مجوز در باغ در حال انجام است

به نظر می رسد چاه آبی عمیق در میانه باغ کنده شده که خود تخلف به شمار می آید

ساخت و سازهای گسترده ای که بر اثر غفلت مسولان میراث فرهنگی و با تخلف در حال انجام است و باید برچیده شود

درختچه های بی شماری برای ساخت و سازها در حال قطع شدن است

*پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی-خبرنگار آزاد – کُنشگر میراث فرهنگی،گردشگری و زیست بوم – راهنمای گردشگری-دبیر انجمن مهرگان