زخمِ مرمت های غیراصولی بر تَن آرامگاه جاماسبِ خَفر

زخمِ مرمت های غیراصولی بر تَن آرامگاه جاماسبِ خَفر

زخمِ مرمت های غیراصولی بر تَن آرامگاه جاماسبِ خَفر تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی – سیاوُش آریا* مرمت های غیراصولی و آسیب رسان در یادمان های ارزشمند تاریخی استان پارس همچنان دنباله دارد و این بار زخمِ مرمت های نازیبنده و غیرکارشناسی شده بر تَنِ رنجور بنای نامدار به آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر نشسته و چهرۀ یادگار ملی را خَدشه دار کرده است. به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، آمدند اَبروی "آرامگاه جاماسب" را درست کنند، زدند چشمش را هم کور کردند! این زبانزد (ضرب المثل) درست حال و روز امروز بنای نامدار به آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر است. یادمانی ارزشمند و بی همتا که سال های سال بود به حال خود رها شده، و گویا در سال 1396 خورشیدی و اوایل سال 1397 خورشیدی کار مرمت آن انجام شده است تا شاید درمانی باشد برای دردهای بی پایان و نافَرجامش. اما اِنگار که بخت با او یار نبوده که هیچ، دردی هم به دردهای پیشین آن اَفزوده شده است. زیرا مرمت های غیراصولی و غیرحرفه ای چنان چهرۀ بنای ملی را زشت و خَدشه دار کرده، که دل هر آشنا با موضوع میراث فرهنگی را به درد می آورد و چیزی جز اَفسوس و دریغ برجای نمی گذارد. مرمت های غیراصولی در سرزمین پارس همچنان دنباله دارد اما مرمت های غیراصولی و کارشناسی نشده در سرزمین همیشه جاوید پارس که قلب تپندۀ ایران زمین است و از دید یادمان های تاریخی و فرهنگی که همان میراث فرهنگی به شمار می آید دارای اهمیت ویژه ای است، گویا پایانی ندارد و همچنان دنباله دار است. از مرمت های غیراصولی دست سرباز هخامنشی در میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) تا مرمت سنگ نبشتۀ پهلوی شاهپوریکم در اِشکَفت (غار) حاجی آباد مَرودشت. و از مرمت آسیب رسان آتشکدۀ رُستاق داراب تا بنای دژ پوسکان در شهر کازرون. و این ها به گفته ای "مُشتی است نمونۀ خَروار" که نگارنده در دو سه سال گذشته آن ها را گزارش کرده و به آگاهی مدیران و مسوولان ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان رسانده است. ولی دریغ و اَفسوس که مرمت های غیراصولی که گاه به پیمان کاران بخش خصوصی سپرده می شود و هیچ نظارت درست و فنی و ویژه ای از سوی ادارۀ میراث فرهنگی بر روی آن ها نمی شود، همچنان دنباله دارد و به باور کُنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی ادامۀ این رَوند بسیار خطرناک بوده و به زیان آثار تاریخی است. مهم تر از همه، هدر رفت بودجه را در پِی دارد. آن هم زمانی که، بدانیم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور با دشواری بسیار فراوان بودجه و نیروی کار رو به رو است و بیشتر چالش های حوزۀ میراث فرهنگی در گِرو بودجه و مسایل مالی است. با این همه، بودجه هایی که با دشواری های فراوان برای پرونده های مرمتی آثار تاریخی در نظر گرفته می شود به اَنگیزۀ نبود نظارت درست و کافی از سوی اداره های میراث فرهنگی استان ها و گاه زد و بندهایی که با شرکت های خصوصی و پیمان کاران پروژه ها صورت می گیرد، به جای درمان گری و حفاظت و پاسداشت آثار تاریخی، بلای جان یادمان ارزشمند تاریخی و فرهنگی استان و کشور شده است که در پایان همان هدر رفت بودجه و تلف شدن زمان را به دنبال دارد. همچنین گاه مرمت های غیراصولی می تواند آسیب رسان باشد و چهرۀ یک اثر یا بنای تاریخی را خَدشه دار کند. موضوعی که دربارۀ بنای نامدار به آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر روی داده و واکنش کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی را به دنبال داشته است. از سویی، باید دانست که آثار تاریخی و به ویژه باستانی کشور تکرار ناپذیر بوده و در گذر سَده ها و گاه هزاره ها با فراز و نشیب های فراوان به سلامت به دست ما رسیده و ما باید با چنگ و دندان آن ها را حفظ کرده و همان گونه که به دست ما رسیده است به آیندگان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، واگذار کنیم. و هرگونه کوتاهی و سُستی در این زمینه گناهی است نابخشودنی. یک باستان شناس : مرمت غیراصولی در آرامگاه جاماسب فاجعه بار است اما کمال لطفی نسب، باستان شناس که به تازگی از آرامگاه جامسب بازدید کرده است با ابراز نگرانی و اَفسوس از مرمت های غیراصولی و بی ضابطه با گلایه به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « یکی از فعالیت های نادرست و غیراخلاقی گروه مرمت بنای نامدار به آرامگاه جاماسب بهره گیری از سنگ گورهای دوران اسلامی موجود در گورستان کنار آرامگاه جاماسب است. مرمت گران سنگ گورهای ارزشمند و ثبت ملی را با بهره گیری از دستگاه برش سنگ به بلوک سنگی تبدیل کرده و در بنای آرامگاه جاماسب به کار برده اند. همچنین برش چند تکه بلوک سنگی برای ساخت پنجره کور در بخش های باختری (غربی) و جنوبی آرامگاه جاماسب از دیگر روش های نادرست گروه مرمت است. گروه مرمت بنای آرامگاه جاماسب نزدیک 10 تکه بلوک سنگی را با دستگاه برش سنگ برقی بریده اند». این دانش آموختۀ کارشناسی اَرشد باستان شناسی در دنبالۀ سخنان خود گفت : « افراد ناوارد حتا به خود اجازه نداده اند که بلوک های سنگی که دارای بست فلزی بوده و در کنار هم جای می گرفته را در کنار یک دیگر قرار دهند. از بی اهمیت بودن بنا برای گروه مرمتی همین بس که آن ها حتا ملات گچ که برای نگهداری شِمشه فلزی به سنگ ها چسبیده بوده را پس از پایان کار از بدنۀ بنا پاک سازی نکرده بودند». لطفی نسب در بخش دیگری از سخنان خود گفت : « گروه مرمت با بهره گیری از ملات سیمان پشت سنگ ها را پر کرده اند که پاک سازی همین سیمان و گچ، اکنون خود نیازمند یک گروه مرمت است». این باستان شناس با گلایه از رَوند مرمت بنای آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر گفت : « هنگامی که برخی افراد با استفاده از ارتباطات یک پروژه را از دست مرمت گران کارآزموده و با تجربه تنها به اَنگیزۀ پول در می آورند و ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان نظارت کافی را نداشته باشند، نتیجه ای جز نابودی یک بنای ارزشمند همانند آرامگاه جاماسب را در برندارد. زمانی که ادارۀ میراث فرهنگی از وجود یک باستان شناس در فعالیت های مرمتی خود بهره نگیرد، دستاوردی جز برش سنگ های اصلی بنای آرامگاه جاماسب ندارد». لطفی نسب در پایان سخنان خود اَفزود : « پیمان کار مرمت فردی با هویت آشکار از شهرستان تبریز بوده که از اَردی بهشت ماه سال 1396 خورشیدی کار را آغاز کرده و تا اوایل سال 1397 خورشیدی با بودجه ای برابر 250 میلیون تومان کار را به پایان رسانده است». کارشناسان میراث فرهنگی با ابراز نگرانی از مرمت های غیراصولی و آسیب رسان به بنای آرامگاه جاماسب و با گلایه های فراوان این موضوع را مطرح می کنند که استان زرخیز پارس بهترین و با تجربه ترین مرمت گران آثار و بناهای تاریخی را داشته و دارد و چه نیازی بوده که پروژۀ مرمت را به گروهی غیر بومی سپرده که نه تجربه ای داشته و نه از روش درست و علمی بهره برده است. همچنین با این شیوۀ مرمت بنا به آن آسیب رسیده است و نیاز است تا کار نادرست و اشتباه مرمت گران را گروه مرمتی دیگری درست کرده و اِصلاح کنند که نیازمند بودجه ای فراوان است و با نگرش به کمبود بودجه در وزارت میراث فرهنگی، این کار یا نشدنی است یا بسیار زمان بر خواهد بود. از سویی، با هدر رفت بودجه بیت المال رو به رو هستیم که مسوولان مربوطه و مرمت گران باید پاسخ گوی اَفکار همگانی باشند. یک مرمت گر بناها و آثار تاریخی : مرمت بنای آرامگاه جاماسب غیراصولی است سیامک علی زاده، مرمت گر بناها، آثار و اشیای تاریخی با انتقاد از روش غیراصولی بنای آرامگاه جاماسب به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « در رابطه با روش مرمت این بنای سنگی کهن، باید با دقت بیش تر و اصولی تری اقدام به مرمت می گردید. همچنین دیده می شود که طرح مرمت به گونۀ ناتمام مانده است و بالای آن هنوز به حال خود رها شده است. نوع سنگ های تازه ای که استفاده شده است باید با بهره گیری از یک بافت متفاوت، ولی از همان نوع سنگ استفاده می شد. از سویی، برخی از شکاف ها به خوبی پوشانده نشده است و سنگ های دارای ترک خوردگی هم، دست کم می بایست با تزریقات ویژه ساختاری، استحکام بخشی می شد. برای ترمیم کمبودها (فقدان ها) می شد از سنگ های قدیمی و ریخته و برجای ماندۀ همان بنا استفاده کرد که گویا به حال خود رها شده اند و از آن ها استفاده نشده است. و یا این که با احترام و دقت این سنگ ها درکنار بنا حفظ می شدند». این دکترای مرمت آثار و بناهای تاریخی در دنبالۀ سخنان خود گفت : « پیمان کار و یا افراد غیرمربوطه در مرمت این بنای ارزشمند، حریمی را که آن بنا و محوطۀ گورستان دارد، مورد احترام قرار نداده و سنگ های شکسته و کَنده شده از سنگ گورهای قدیمی و با ارزش پیرامون این بنا را مورد دست اَندازی (تعرض) و نابودی قرار داده است. و گویا از آن سنگ ها برای مرمت این بنا و بدون اجازه استفاده کرده است که این خود تحت نام مرمت در اصل نوعی تخریب و آسیب فراوان به محوطۀ پیرامون بنا به شمار می آید. در حالی که مرمت و نگهداری بناها با احترام و نگهداری از کلیۀ آثار و بقایای پیرامون آن معنا می دهد و بسیار بایسته (ضروری) است که به این امر پرداخته و بررسی های لازم صورت گیرد». دکتر علی زاده در پایان سخنان خود گفت : « دشواری ای که در این گونه طرح های مرمتی به وسیلۀ گاه پیمان کاران بومی و یا غیربومی صورت می گیرد، نبود نظارت فنی و اصولی و دقیق بر روند اجرا است که یا ناشی از ضعف مدیریت میراث فرهنگی استان مهم و توانگر (غنی) پارس است و یا ناشی از کم توجهی و یا ضعف و نبود حضور جدی کارشناس مربوطه و یا دیگر موارد است که باید به آن رسیدگی شود تا بار دیگر بینندۀ این گونه مرمت های غیراصولی نباشیم». به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، بنای نامدار به آرامگاه جاماسب کمابیش در 85 کیلومتری جنوب خاوری (شرقی) شیراز در گذر جاده شیراز به جهرم در سمت راست جاده اصلی و هفت کیلومتری شهرستان خَفر و پس از گذر از روستای کَراده، در روستای گارِه با گذر ازمیان کوچه باغ های سرسبز و چشم نواز با راهی باریک وخاکیِ ناهموار جای گرفته است. آرامگاه جاماسب در تاریخ 2 مهرماه 1353 خورشیدی و با شمارۀ 986 به ثبت ملی رسیده است. در زیر نگاره هایی که به تازگی گرفته شده است را ببینید و با نگاره های پیش از مرمت بسنجید : آرامگاه جاماسب پیش از مرمت بنای آرامگاه جاماسب پیش از مرمت های غیراصولی سنگ گورهای تاریخی که در پیرامون بنای آرامگاه در گورستان تاریخی رها شده بوده است منظره ای از زمین های کشاورزی و بنای آرامگاه جاماسب پیش از مرمت نگاره ای مربوط به پیش از مرمت تکه سنگ های رها شده پس از مرمت بنا شاهکار مرمت در بنای آرامگاه جاماسب برش سنگ های اصلی بنا که با دستگاه برش سنگ بریده شده است سنگ هایی که دارای بست های فلزی هستند و اشتباه جایگذاری شده اند استفاده از ملات سیمان در مرمت که چهره بنا را خدشه دار کرده است باقی مانده ملات گچ شمشه پس از دو سال!؟ *پژوهشگرتاریخ ایران و میراث فرهنگی – خبرنگار آزاد – راهنمای گردشگری – کُنشگر میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم - دبیرانجمن جمعه 3 دی 1400 بازدید : 539

تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی – سیاوُش آریا*

مرمت های غیراصولی و آسیب رسان در یادمان های ارزشمند تاریخی استان پارس همچنان دنباله دارد و این بار زخمِ مرمت های نازیبنده و غیرکارشناسی شده بر تَنِ رنجور بنای نامدار به آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر نشسته و چهرۀ یادگار ملی را خَدشه دار کرده است.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، آمدند اَبروی "آرامگاه جاماسب" را درست کنند، زدند چشمش را هم کور کردند! این زبانزد (ضرب المثل) درست حال و روز امروز بنای نامدار به آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر است. یادمانی ارزشمند و بی همتا که سال های سال بود به حال خود رها شده، و گویا در سال 1396 خورشیدی و اوایل سال 1397 خورشیدی کار مرمت آن انجام شده است تا شاید درمانی باشد برای دردهای بی پایان و نافَرجامش. اما اِنگار که بخت با او یار نبوده که هیچ، دردی هم به دردهای پیشین آن اَفزوده شده است. زیرا مرمت های غیراصولی و غیرحرفه ای چنان چهرۀ بنای ملی را زشت و خَدشه دار کرده، که دل هر آشنا با موضوع میراث فرهنگی را به درد می آورد و چیزی جز اَفسوس و دریغ برجای نمی گذارد.

مرمت های غیراصولی در سرزمین پارس همچنان دنباله دارد

اما مرمت های غیراصولی و کارشناسی نشده در سرزمین همیشه جاوید پارس که قلب تپندۀ ایران زمین است و از دید یادمان های تاریخی و فرهنگی که همان میراث فرهنگی به شمار می آید دارای اهمیت ویژه ای است، گویا پایانی ندارد و همچنان دنباله دار است. از مرمت های غیراصولی دست سرباز هخامنشی در میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) تا مرمت سنگ نبشتۀ پهلوی شاهپوریکم در اِشکَفت (غار) حاجی آباد مَرودشت. و از مرمت آسیب رسان آتشکدۀ رُستاق داراب تا بنای دژ پوسکان در شهر کازرون. و این ها به گفته ای "مُشتی است نمونۀ خَروار" که نگارنده در دو سه سال گذشته آن ها را گزارش کرده و به آگاهی مدیران و مسوولان ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان رسانده است. ولی دریغ و اَفسوس که مرمت های غیراصولی که گاه به پیمان کاران بخش خصوصی سپرده می شود و هیچ نظارت درست و فنی و ویژه ای از سوی ادارۀ میراث فرهنگی بر روی آن ها نمی شود، همچنان دنباله دارد و به باور کُنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی ادامۀ این رَوند بسیار خطرناک بوده و به زیان آثار تاریخی است. مهم تر از همه، هدر رفت بودجه را در پِی دارد. آن هم زمانی که، بدانیم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور با دشواری بسیار فراوان بودجه و نیروی کار رو به رو است و بیشتر چالش های حوزۀ میراث فرهنگی در گِرو بودجه و مسایل مالی است. با این همه، بودجه هایی که با دشواری های فراوان برای پرونده های مرمتی آثار تاریخی در نظر گرفته می شود به اَنگیزۀ نبود نظارت درست و کافی از سوی اداره های میراث فرهنگی استان ها و گاه زد و بندهایی که با شرکت های خصوصی و پیمان کاران پروژه ها صورت می گیرد، به جای درمان گری و حفاظت و پاسداشت آثار تاریخی، بلای جان یادمان ارزشمند تاریخی و فرهنگی استان و کشور شده است که در پایان همان هدر رفت بودجه و تلف شدن زمان را به دنبال دارد. همچنین گاه مرمت های غیراصولی می تواند آسیب رسان باشد و چهرۀ یک اثر یا بنای تاریخی را خَدشه دار کند. موضوعی که دربارۀ بنای نامدار به آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر روی داده و واکنش کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی را به دنبال داشته است. از سویی، باید دانست که آثار تاریخی و به ویژه باستانی کشور تکرار ناپذیر بوده و در گذر سَده ها و گاه هزاره ها با فراز و نشیب های فراوان به سلامت به دست ما رسیده و ما باید با چنگ و دندان آن ها را حفظ کرده و همان گونه که به دست ما رسیده است به آیندگان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، واگذار کنیم. و هرگونه کوتاهی و سُستی در این زمینه گناهی است نابخشودنی.

یک باستان شناس : مرمت غیراصولی در آرامگاه جاماسب فاجعه بار است

اما کمال لطفی نسب، باستان شناس که به تازگی از آرامگاه جامسب بازدید کرده است با ابراز نگرانی و اَفسوس از مرمت های غیراصولی و بی ضابطه با گلایه به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « یکی از فعالیت های نادرست و غیراخلاقی گروه مرمت بنای نامدار به آرامگاه جاماسب بهره گیری از سنگ گورهای دوران اسلامی موجود در گورستان کنار آرامگاه جاماسب است. مرمت گران سنگ گورهای ارزشمند و ثبت ملی را با بهره گیری از دستگاه برش سنگ به بلوک سنگی تبدیل کرده و در بنای آرامگاه جاماسب به کار برده اند. همچنین برش چند تکه بلوک سنگی برای ساخت پنجره کور در بخش های باختری (غربی) و جنوبی آرامگاه جاماسب از دیگر روش های نادرست گروه مرمت است. گروه مرمت بنای آرامگاه جاماسب نزدیک 10 تکه بلوک سنگی را با دستگاه برش سنگ برقی بریده اند».

این دانش آموختۀ کارشناسی اَرشد باستان شناسی در دنبالۀ سخنان خود گفت : « افراد ناوارد حتا به خود اجازه نداده اند که بلوک های سنگی که دارای بست فلزی بوده و در کنار هم جای می گرفته را در کنار یک دیگر قرار دهند. از بی اهمیت بودن بنا برای گروه مرمتی همین بس که آن ها حتا ملات گچ که برای نگهداری شِمشه فلزی به سنگ ها چسبیده بوده را پس از پایان کار از بدنۀ بنا پاک سازی نکرده بودند».

لطفی نسب در بخش دیگری از سخنان خود گفت : « گروه مرمت با بهره گیری از ملات سیمان پشت سنگ ها را پر کرده اند که پاک سازی همین سیمان و گچ، اکنون خود نیازمند یک گروه مرمت است».

این باستان شناس با گلایه از رَوند مرمت بنای آرامگاه جاماسب در شهرستان خَفر گفت : « هنگامی که برخی افراد با استفاده از ارتباطات یک پروژه را از دست مرمت گران کارآزموده و با تجربه تنها به اَنگیزۀ پول در می آورند و ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان نظارت کافی را نداشته باشند، نتیجه ای جز نابودی یک بنای ارزشمند همانند آرامگاه جاماسب را در برندارد. زمانی که ادارۀ میراث فرهنگی از وجود یک باستان شناس در فعالیت های مرمتی خود بهره نگیرد، دستاوردی جز برش سنگ های اصلی بنای آرامگاه جاماسب ندارد».

لطفی نسب در پایان سخنان خود اَفزود : « پیمان کار مرمت فردی با هویت آشکار از شهرستان تبریز بوده که از اَردی بهشت ماه سال 1396 خورشیدی کار را آغاز کرده و تا اوایل سال 1397 خورشیدی با بودجه ای برابر 250 میلیون تومان کار را به پایان رسانده است».

کارشناسان میراث فرهنگی با ابراز نگرانی از مرمت های غیراصولی و آسیب رسان به بنای آرامگاه جاماسب و با گلایه های فراوان این موضوع را مطرح می کنند که استان زرخیز پارس بهترین و با تجربه ترین مرمت گران آثار و بناهای تاریخی را داشته و دارد و چه نیازی بوده که پروژۀ مرمت را به گروهی غیر بومی سپرده که نه تجربه ای داشته و نه از روش درست و علمی بهره برده است. همچنین با این شیوۀ مرمت بنا به آن آسیب رسیده است و نیاز است تا کار نادرست و اشتباه مرمت گران را گروه مرمتی دیگری درست کرده و اِصلاح کنند که نیازمند بودجه ای فراوان است و با نگرش به کمبود بودجه در وزارت میراث فرهنگی، این کار یا نشدنی است یا بسیار زمان بر خواهد بود. از سویی، با هدر رفت بودجه بیت المال رو به رو هستیم که مسوولان مربوطه و مرمت گران باید پاسخ گوی اَفکار همگانی باشند.

یک مرمت گر بناها و آثار تاریخی : مرمت بنای آرامگاه جاماسب غیراصولی است

سیامک علی زاده، مرمت گر بناها، آثار و اشیای تاریخی با انتقاد از روش غیراصولی بنای آرامگاه جاماسب به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « در رابطه با روش مرمت این بنای سنگی کهن، باید با دقت بیش تر و اصولی تری اقدام به مرمت می گردید. همچنین دیده می شود که طرح مرمت به گونۀ ناتمام مانده است و بالای آن هنوز به حال خود رها شده است. نوع سنگ های تازه ای که استفاده شده است باید با بهره گیری از یک بافت متفاوت، ولی از همان نوع سنگ استفاده می شد. از سویی، برخی از شکاف ها به خوبی پوشانده نشده است و سنگ های دارای ترک خوردگی هم، دست کم می بایست با تزریقات ویژه ساختاری، استحکام بخشی می شد. برای ترمیم کمبودها (فقدان ها) می شد از سنگ های قدیمی و ریخته و برجای ماندۀ همان بنا استفاده کرد که گویا به حال خود رها شده اند و از آن ها استفاده نشده است. و یا این که با احترام و دقت این سنگ ها درکنار بنا حفظ می شدند».

این دکترای مرمت آثار و بناهای تاریخی در دنبالۀ سخنان خود گفت : « پیمان کار و یا افراد غیرمربوطه در مرمت این بنای ارزشمند، حریمی را که آن بنا و محوطۀ گورستان دارد، مورد احترام قرار نداده و سنگ های شکسته و کَنده شده از سنگ گورهای قدیمی و با ارزش پیرامون این بنا را مورد دست اَندازی (تعرض) و نابودی قرار داده است. و گویا از آن سنگ ها برای مرمت این بنا و بدون اجازه استفاده کرده است که این خود تحت نام مرمت در اصل نوعی تخریب و آسیب فراوان به محوطۀ پیرامون بنا به شمار می آید. در حالی که مرمت و نگهداری بناها با احترام و نگهداری از کلیۀ آثار و بقایای پیرامون آن معنا می دهد و بسیار بایسته (ضروری) است که به این امر پرداخته و بررسی های لازم صورت گیرد».

دکتر علی زاده در پایان سخنان خود گفت : « دشواری ای که در این گونه طرح های مرمتی به وسیلۀ گاه پیمان کاران بومی و یا غیربومی صورت می گیرد، نبود نظارت فنی و اصولی و دقیق بر روند اجرا است که یا ناشی از ضعف مدیریت میراث فرهنگی استان مهم و توانگر (غنی) پارس است و یا ناشی از کم توجهی و یا ضعف و نبود حضور جدی کارشناس مربوطه و یا دیگر موارد است که باید به آن رسیدگی شود تا بار دیگر بینندۀ این گونه مرمت های غیراصولی نباشیم».

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، بنای نامدار به آرامگاه جاماسب کمابیش در 85 کیلومتری جنوب خاوری (شرقی) شیراز در گذر جاده شیراز به جهرم در سمت راست جاده اصلی و هفت کیلومتری شهرستان خَفر و پس از گذر از روستای کَراده، در روستای گارِه با گذر ازمیان کوچه باغ های سرسبز و چشم نواز با راهی باریک وخاکیِ ناهموار جای گرفته است. آرامگاه جاماسب در تاریخ 2 مهرماه 1353 خورشیدی و با شمارۀ 986 به ثبت ملی رسیده است.

در زیر نگاره هایی که به تازگی گرفته شده است را ببینید و با نگاره های پیش از مرمت بسنجید :