تارنمای فرهنگی مهرگان- گروه ادبیات- سیاوُش آریا*

روزهای پایانی نخستین ماه فصل زمستان که از راه می رسد، نگارنده را همواره به یاد یک فرد که نه، نامی همتای ایران می اَندازد. یاد بانو هما اَرژَنگی، چکامه سُرای ملی و میهنی که یک روز مانده به پایان دی ماه، دیده به جهان ایرانی گشود.

زندگی نامۀ بانو اَرژنگی

بانو هما اَرژَنگی، فرزند استاد رسام اَرژنگی (نگارگر پرآوازه) و بانو توران است که در تهران و در خانواده ای هنرمند دیده به جهان گشود. پدر و مادرش هر دو زادۀ شهرستان تبریز بوده و همۀ نیاکانش در گاهوارۀ آزادگان، سرزمین آذرآبادگان ریشه دارند و نیای بزرگشان «میرَک» نقاش چیره دست دورۀ صفوی بوده است. بانو اَرژنگی، زادۀ 29 دی ماه 1322 خورشیدی در تهران است. تحصیلات خود را در مدرسه های سعدی و اَسدی دنبال کرده و دانش آموختۀ رشتۀ ادبیات اِنگلیسی در دانشگاه تهران است. وی پس از پایان تحصیلات دانشگاهی به خدمت آموزش و پرورش درآمده و در درازای (طول) سال ها به پرورش و آموزش فرزندان این مرز و بوم پرداخته و سرانجام بازنشسته شد.

وی که عاشقانه و عارفانه در جست و جوی گوهر حقیقت و حکمت هستی است، چکیدۀ بینش و دانش چندین دهۀ خویش را، در سروده های نغز و اَرزنده به خواننده پیشکش می کند. چکامه های او، لبریز از نور و روشنایی و امید همچون جویباری نرم و روان و پویان است. نشان عرفان درخشان خاور زمین، و عشق به آب و خاک و امید رهایی انسان از تاریکنای نادانی و پندار و گمان، و آرزوی شناختی (معرفت) جهان گستر، در کلام نرم و آهنگینَش احساس می شود.

بانو اَرژنگی که در خانواده ای میهن پرست و باورمند به ارزش های اخلاقی و انسانی پا گرفته، سروده ها و نوشته هایش نیزهمواره در زمینۀ فرهنگ و تاریخ بالَنده و غرورآمیز ایران زمین و پهنۀ عرفان است. وی در زمینۀ عرفان به مولوی بلخی و شمس تبریزی سرسپُردگی (ارادت) ویژه ای دارد و بسیاری از سروده های عرفانی او در قالب مثنوی و با پیروی از این عارفان ، پدید آمده اَند.

برخی از آثار چاپ شدۀ هما اَرژنگی

نخستین دفتر سروده های بانو اَرژنگی با عنوان "پرواز عاشقان" در سال 1373 خورشیدی و دومین آن با نام " گل هزار پر" در سال 1379 خورشیدی، انتشارات المعی: زرگنده عطاری مقدم به چاپ رسیده است. همچنین دفتر ارزشمند "راز پرواز" در سال 1385 خورشیدی در انتشارت سمرقند و " پیکر تراش " در سال 1393 خورشیدی، انتشارات سمرقند به زیور چاپ آراسته شده است. از وی چندین کتاب نیز، در زمینۀ برگردان (ترجمه) وجود دارد که برخی از آن ها را می توان بدین گونه نام برد:

 1 – تفسیر آواهای شاهانه ساراها – نوشتۀ اُوشو – 1383 خورشیدی در دو پوشینه (جلد).

 2 – جریان بخشندۀ دارما – نوشتۀ اس. ان گویانکا – 1384 خورشیدی.

 3 – سپاه گمشده کمبوجیه – اثر پل ساسمن – 1384 خورشیدی.

همچنین پنج دیسک فشرده (سی دی) به گونۀ شنیداری در یک مجموعه (آلبوم) از سروده های وی تا کنون تولید و پخش شده است. از سویی، نماهنگ های فراوانی در ستایش ایران و نام آوران و بزرگان ایرانی با هزینۀ شخصی و هنرنمایی و طراحی دختر ارجمندشان بانو نگین، بر روی شبکه های اجتماعی و فضای اینترنت موجود است.

بانو هما اَرژنگی، دروازه ملل تخت جمشید

اما آنچه بانو اَرژنگی را نسبت به دیگر چکامه سُرایان معاصر جدا و ویژه کرده است، آفرینش سروده هایی دربارۀ تاریخ و فرهنگ ایران و نام آوران و بزرگان این سرزمین اَهورایی و همراهی و همدردی با دل نگرانی ها و درد فرهنگی جامعه و با مردم بودن به ویژه در میان نسل جوان است. وی در بیشتر هَمایش ها و نشست های فرهنگی دربارۀ ایران و در اَنجمن های فرهنگی، موسسه و نهادهای فرهنگی و غیره، باشَندگی (حضور) پررنگی دارد و به هنرنمایی می پردازد. همچنین آوای گرم، آهنگین، مخملین و جادویی بانو اَرژنگی با خوانش بسیار زیبای سروده ها و بیان واژگان، از دیگر ویژگی های وی است که یکی از جنبه های مهم هنری او در پهنۀ ادبی به شمار می آید که وی را از دیگران جدا می سازد. ذهن و حافظۀ توانا و نیرومند بانو اَرژنگی در زمینۀ از بَرکردن (حفظ) سروده های بسیار بلند خود از دیگر ویژگی های او به شمار می آید. منش، مَرام و معرفت و مهربانی و سادگی بانو اَرژنگی نیز، ستودنی و بی همتا است و همۀ این ها سبب شده تا جایگاهی ویژه در میان دوستان و آشنایان و حتا نسل جوانی که او را کم تر می شناسد، داشته باشد.

 

در دنبالۀ نوشتار نگاهی کوتاه به برخی از چکامه های بانو اَرژنگی از دفتر " راز پرواز " می اَندازیم.

تو ای ایران،

بهشتِ راستینِ من،

پناهِ آخرینِ من،

سرای واپسینِ من،

اَلا ای مهربان مادر

دِلیری ها تو را زیبد

تو ای گنجینۀ گوهر ... (آریو بَرزَن)

و در سرودۀ (بابک، شیرِ کوه بَذ)

این فروغِ بی زوالِ جاودانِ من،

قبله گاه و جان پناهِ نیکم این وطن،

این همیشه سبز – این همیشه پاک،

این همیشه روشن و بلند و تابناک،

این زلالِ تا همیشه جاریِ زمان،

این طلوعِ بی غروب و مهرِ بی کران،...

و در چکامۀ (با من از ایران بگو)

ای نسیمِ گل فشان کز ناکجا و بی نشان

نرم نرمک می خزی از هرشکاف و روزنی

با من از شوقِ رهایی، از سبک بالان بگو

از حریمِ عشق بازان، با من از ایران بگو،

با من از جمشید از زرتشت از فر کیان

از سرودِ «گات ها» از روزگارِ باستان...

همان گونه که دیده می شود، بخشی از سروده های استاد هما اَرژنگی با چنین ژرفا و دل اَنگیزی دربارۀ ایران و رویدادهای وابسته به ایران است. چه او، به راستی دلبستۀ این خاک بوده و هر آنچه که به ایران وابسته است، با جان و دل او پیوند دارد و سروده هایش برخاسته از همین دلبستگی و پیوند است.

دیگر سروده های وی در بردارندۀ اَندیشه و سُهش (احساس) ویژه ای است. در بخش گسترده ای از این سروده ها، بانو اَرژنگی نگاهی ژرف به عرفان و آگاهی دارد و این نشان از بینش او به مکتب های مینُوی (معنوی) گوناگون به ویژه عرفان مولوی و شمس است.