تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه گردشگری – سیاوُش آریا*
با نزدیک شدن به هفتم آبان ماه، روز بزرگداشت کورش هخامنشی، بُنیادگذار بزرگ ترین شاهنشاهی جهان باستان، کِشمکش میان سازمان ها و نهادهای دولتی و پژوهشگران بالا گرفته و دولت و در سرآغاز آن، سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باز هم همانند چند سال گذشته برنامه ای برای این روز مهم و ملی – میهنی ندارد و بی تفاوت از کنار این رویداد بزرگ گردشگری بدون در نظرگرفتن درآمدهای مالی و اقتصادی، می گذرد.
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، در سه چهار سال گذشته به اَنگیزۀ نبود برنامه ریزی و مدیریت ضعیف سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شوربختانه (متاسفانه) با امنیتی کردن رُخداد بزرگ تاریخی هفتم آبان ماه که سندهای علمی و تاریخی آن موجود است، کشمکش و درگیری میان نهادها و سازمان ها و افراد علمی گوناگون بالا گرفته و از برگزار شدن یا نشدن روز هفتم آبان ماه، سخنانی به گوش می رسد. هرچند که از سوی روابط عمومی استانداری پارس (فارس) موضوع بسته شدن میراث جهانی پاسارگاد در روزهای پنجم تا هشتم آبان ماه رد شده است، ولی شواهد و بازدیدهای میدانی راهنمایان گردشگری و کُنشگران میراث فرهنگی از امنیتی شدن و کنترل شدید راه های منتهی به مجموعۀ جهانی پاسارگاد از سوی افراد نظامی و پلیس آگاهی می دهد. اما چاره و گِره کار در کجاست و باید با این موضوع چگونه برخورد کرد و از آن به سود گردشگری پایدار بهره برد. و آیا به باور برخی از مخالفان و افراد سیاسی و گاه مذهبی نظام جمهوری اسلامی ایران، روز هفتم آبان ماه، یک روز ساختگی است و به تازگی و از سوی مخالفان نظام در برون از مرزهای ایران در سه چهار سال گذشته تبلیغ و راه اندازی شده است؟ در این نوشتار کوتاه کوشش خواهد شد به این جُستارها پاسخی علمی داد و در راستای یکپارچگی سرزمین ایران بزرگ که نیازمند آرمان های بزرگ است گامی هرچند اَندک و کوچک برداشت.
هفتم آبان ماه، روز بزرگداشت کورش یا زاد روز وی؟
هفتم آبان ماه بر پایۀ سندهای ارزشمند تاریخی و علمی، روزی است که شاهنشاه بزرگ هخامنشی در سال 538 پیش از میلاد در بابل به گونۀ رسمی تاجگذاری کرده و فرمان تاریخی خود یا همان استوانۀ گِلی که با نام فرمان کورش بزرگ یا به زبانی گویاتر نخستین منشور آزادی حقوق بشر در جهان باستان شناخته شده را آماده و به کشورهای گوناگون آن روزگار فرستاده است که یکی از این استوانه های گِلین در سال 1879 میلادی در یکی از نیایشگاه های بابل باستانی (اِسگیلَ) و در شمال تپۀ عَمران به وسیلۀ هرمزد رسام در کاوش ها پیدا شده است و امروزه در دیرینکدۀ (موزه) بریتانیا نگهداری می شود. از همین روی، هفتم آبان ماه روز بزرگداشت کورش هخامنشی است و روزی ست که به انسان و انسانیت برای نخستین بار در سندی گویا و ارزشمند اَرج گذاشته شده است. اما برخی از دوستداران تاریخ و فرهنگ ایرانی به نادرستی این روز را روز زاد روز (تولد) کورش می نامند که هیچ مبنای علمی ندارد و از پایه و اساس نادرست است. پس روز هفتم آبان ماه، روز یادبود و بزرگداشت یگانه مردی است که به مقام والای انسانیت احترام گذاشت و آزادی و آشتی (صلح) و داد را برای جهانیان به اَرمغان آورد.
آیا روز هفتم آبان ماه به تازگی راه اندازی شده است
برخی از افراد سیاسی و گاه مذهبی در جمهوری اسلامی ایران نادانسته و از روی ناآگاهی کوشش می کنند که برگزاری و راه اندازی روز هفتم آبان ماه که روز بزرگداشت کورش است را به مخالفان نظام و افراد سیاسی برون از مرزها نسبت دهند که در سه چهار سال گذشته تبلیغ می شود. اما باید دانست که پیشینۀ برگزاری روز هفتم آبان ماه نه از سوی مخالفان نظام و برون از مرزها راه اندازی شده، بلکه بسیار دیرتر و بیش از یک دهه دیرینگی دارد و از سوی انجمن های میراث فرهنگی و دوستداران راستین تاریخ و فرهنگ ایرانی در زمان ساخت سد سیوند بر روی تنگِ بُلاغی که بیشترین سایت های باستانی و تاریخی در آن جا کاوش شد، بر پایۀ سندهای تاریخی و علمی پیشنهاد گردید و برای نخستین بار از سوی نگارنده و شماری از دوستداران تاریخ و میراث ایرانی و سازمان های مردم نهاد (سَمَن ها) در سال های 1384 و 85 برگزار شد که نگاره ها (تصاویر) و سندهای آن موجود است. همان زمان نگارنده و دیگر دوستداران تاریخ ایرانی، پیشنهاد برگزاری روز بزرگداشت کورش در هفتم آبان ماه را به سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده و درخواست کردیم که خود این سازمان و نهادها برگزار کنندۀ چُنین روزی باشند که شوربختانه با کج سلیقگی ها و نبود برنامه ریزی و نداشتن دانش کافی در میان مدیران و سرپرستان فرهنگی نسبت به یک رویداد بزرگ گردشگری تا کنون به مرحلۀ اجرا در نیامده و چند سالی هم است که رنگ و بوی سیاسی و امنیتی پیدا کرده است. پس همان گونه که آگاهی یافتیم روز هفتم آبان ماه که به نام روز بزرگداشت کورش هخامنشی نامدار بوده، بیش از یک دهه است که برگزار می شود. اگر به راستی مدیران فرهنگی کشور و به ویژه استانی برنامه ریزی درستی داشته و آن روزها به نیکی اَندیشیده بودند، امروز این روز بزرگ ملی – میهنی به میدانی برای تاخت و تاز مخالفان نظام و برون از مرزهای کشور تبدیل نمی شد. هرچند که، هنوز هم باید دولتمردان فرصت را غنیمت شمرده و با اَرج گذاری به چنین رویداد بزرگ ملی، این روز را پاس داشته و با همیاری و همکاری سازمان های مردم نهاد به بهترین روش و شیوه روز بزرگداشت کورش را برگزار کنند تا سدی در برابر بدخواهان تاریخ و فرهنگ ایرانی باشد. همچنین بهرام پارسایی، نمایندۀ مردم شیراز در خانۀ ملت (مجلس شورای اسلامی) در سال گذشته و امسال خواهان برگزاری چنین روزی شده و برابر با اصل 59 قانون اساسی این درخواست را مطرح کرده است که شوربختانه این موضوع ملی مورد نگرش و توجه مدیران فرهنگی جای نگرفته و به سادگی و شگفتی از کنار آن گذشتند.
روز هفتم آبان ماه و گردشگری پایدار
نگارنده به عنوان یک پژوهشگر و کُنشگر میراث فرهنگی و گردشگری و درد آشنا با مسایل گردشگری سال های سال است که کوشش های فراوانی را در این راستا انجام داده و پیگیری کرده است. در جهان سود و سودا و ثروت و قدرت امروز که سرزمین اهورایی ایران در گیر و دار مسایل سیاسی و اقتصادی شدید است و موج ایران هراسی از سوی بیگانگان و کشورهای قدرتمند به راه افتاده و تاثیرمستقیم و بسیار بدی هم بر روی پیشۀ (صنعت) بزرگ گردشگری گذاشته و آژانس ها، هتل ها، موسسه ها و افراد فراوانی را زیر تاثیر جای داده و از کار بیکار و خانه نشین کرده است، تنها گردشگری پایدار است که می تواند کشور را از وضعیت دشوار و سخت اقتصادی نجات دهد. کشورهای نوپا و همسایه، بدون داشتن پشتوانۀ تاریخی و فرهنگی روشنی و با تبلیغات گسترده و جنجال و سر و صدای فراوان و با برنامه ریزی های درست و کلان اقتصادی می کوشند برای هر موضوع، شخصیت، مکان یا ... یک رویداد گردشگری تعریف کرده و آن را به یک نشان ملی یا همان بِرَند تبدیل کنند و اَنبوه گردشگران را از سراسر جهان به سوی کشور خود کشانده و ارزآوری کرده و سود سرشاری را روانۀ جیب مردم کشور خویش کنند. برای نمونه ترکیه برای بزرگداشت مولوی بلخی که یک چکامه سُرای (شاعر) بزرگ ایرانی است یک هفته بزرگداشت برپا کرده و با برگزاری همایش ها، نشست های تخصصی، پایکوبی و آواز (رقص سماع) و شوهای تلویزیونی و غیره، سالانه چندین میلیون گردشگر را از سراسر جهان به قونیه می کشاند و در پیشۀ گردشگری به رشد چشمگیری در همین زمینه و تنها از همین یک رویداد دست یافته است. اما ما هنوز برای بزرگان ادبی، فرهنگی و تاریخی و ملی خود هیچ برنامه ای نداریم. تنها کافی است به برنامه های روز بزرگداشت حافظ شیرازی و فردوسی توسی در کشور نگاهی بیندازیم و آن ها را با روز بزرگداشت مولوی بلخی بسنجیم. آن گاه خواهیم دید که ما از غافلۀ بزرگ پیشۀ گردشگری تا چه اندازه عقب هستیم. کوتاه سخن این که باید هرچه زودتر برای روز بزرگداشت کورش هخامنشی، کسی که جهانیان در برابر وی کُرنش (تعظیم) کرده اند برنامه ای آرمان مند و در خُور و شان فرهنگ ایرانی برگزار کنیم و با تعریف یک رویداد بزرگ ملی – میهنی آن را به یک نشان یا بِرند تبدیل کنیم. مهم تر از همه در راستای یکپارچگی یا همان وحدت ایران زمین گام ارزنده و موثری برداریم و تبارهای ایرانی از هر نژاد و رنگی را به این روز بزرگ فرابخوانیم و با تبلیغ های گسترده کوشش کنیم تا گردشگران فرنگی نیز، به این رویداد گردشگری بپیوندند. بی گمان گردشگری پایدار در شهر پاسارگاد جز با اَندیشیدن، برنامه ریزی و اَرج گذاری به باورهای ملی – میهنی دوستداران تاریخ و میراث ایرانی رقم نخواهد خورد و هر کاری جز این با شکست رو به رو می شود. از سویی، با برگزاری یک رویداد ملی دست مخالفان نظام و افراد سیاسی برون از مرزها بسته خواهد شد و نمی توانند به آرمان های خود دست یابند.
در پایان پیشنهاد می شود برای سال آینده با تعریف یک رویداد گردشگری، روز هفتم آبان ماه را به یک نشان ملی در سراسر جهان تبدیل کنیم و از هم اکنون با برنامه ریزی های درست و مشاوره از سوی کارشناسان رشته های گوناگون، گردشگری پایدار را به وجود آورده و اَنبوه گردشگران را به سوی این رویداد بزرگ تاریخی فرا خوانیم.
گردشگری پایدار و تاثیر آن بر اقتصاد جامعۀ بومی
با برگزاری روز هفتم آبان ماه که به نام روز بزرگداشت کورش شناخته شده است، بی گمان تاثیر مستقیم و ژرفی بر روی اقتصاد جامعۀ بومی گذاشته خواهد شد و از بیکاری جوانان و مهاجرت آنان به شهرهای بزرگ پیشگیری شده و رونق اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. در جایی که رونق اقتصادی در جریان باشد، خواهی نخواهی زیرساخت های گردشگری نیز به آرامی فراهم و آماده شده و زمینۀ رشد و توسعۀ اقتصادی جامعۀ بومی رقم خورده و به چرخش در می آید.
روز بزرگداشت کورش را فقط باید هفتم آبان ماه برگزار کرد
برخی از مدیران و سرپرستان و افراد سیاسی کشور در یکی دو سال گذشته به جای برنامه ریزی برای روز هفتم آبان ماه و اَرج گذاری و برگزاری آن همگام با مردم، نادانسته و از روی ناآگاهی و تنها برای رهایی از شور و شوق گسترده مردم از سراسر کشور و البته بیشتر برای مبارزه با مخالفان نظام و افراد سیاسی برون از مرزها، پیشنهاد برگزاری روز دیگری به جز هفتم آبان ماه برای بزرگداشت روز کورش را داده اند و در سال گذشته هم چندین نشست با باشَندگی (حضور) معاون سیاسی استانداری در شهرستان شیراز برگزار شد و افراد گوناگون، دیدگاه های گوناگون خود را ارایه دادند. اما نتیجۀ کامل و پایانی و خروجی این نشست ها منتشر و آگاهی رسانی نشد. به باور کارشناسان میراث فرهنگی و کُنشگران و دلسوزان فرهنگ و تاریخ ایرانی و باور راستین نگارنده، هر روزی که جز هفتم آبان ماه برای بزرگداشت کورش گزینش شود، نتیجه ای نخواهد داشت و این تصمیم ناپخته با شکست رو به رو خواهد شد. زیرا روز هفتم آبان ماه، همان گونه که از نامش پیدا است باید در آبان ماه و روز هفتم این ماه برگزار شود. پس بهتر است به تاریخ و سندهای علمی در این زمینه و روحیۀ ملی – میهنی مردم احترام گذاشته و همگام با مردم و با برنامه ریزی روز هفتم آبان ماه را به رسمیت شناخته و در برگزاری هرچه با شکوه تر آن بکوشیم و سد راه بدخواهان و سوء استفاده کنندگان از این روز بزرگ ملی – میهنی باشیم.
روز هفتم آبان ماه و یکپارچگی کشور
یکی از مهم ترین دستاوردهای برگزاری آیین ها و رویدادهای ملی به ویژه برگزاری روز بزرگداشت کورش هخامنشی در هفتم آبان ماه که با تار و پود میهن دوستان گِره خورده است و باید مورد توجه دولتمردان جای گیرد، یکپارچگی یا همان اتحاد مردمان ایران زمین جدا از هر تبار و رنگ و بو است. در روزگاری که هویت ایرانی رنگ باخته و شوربختانه جوانان ما از پیشینه و تاریخ خود آگاهی بسیار اَندکی دارند و اختلافات میان تبارهای ایرانی اوج گرفته و رو به فزونی است، تنها نگرش و توجه به یک رویداد بزرگ ملی است که می تواند یکپارچگی مردمان ایران زمین را رقم زند و چه رویداد بزرگ و ارزشمندی بهتر از روز بزرگداشت یگانه مردی که به انسانیت احترام گذاشت و همۀ مردمان جهان را به یک رنگ و بو و آیین دید که همانا آیین مردانگی و آزادگی است. پس بی گمان برگزاری روز بزرگداشت کورش در هفتم آبان ماه، می تواند یکپارچگی مردمان ایران زمین را به نمایش بگذارد و بار دیگر لرزه بر اندام بدخواهان این سرزمین اهورایی اندازد.
هفتم آبان ماه، روز بزرگداشت کورش را گرامی بداریم
در پایان این نوشتار باز هم نگارنده پافشاری دارد که برگزاری روز بزرگداشت کورش در هفتم آبان ماه، جدا از توسعۀ گردشگری و درآمدزایی و ارزآوری، می تواند شکوه و بالندگی ایرانیان را به نمایش گذاشته و نقشۀ شوم بدخواهان را نقش برآب کند. هفتم آبان ماه روز بزرگداشت کورش هخامنشی را پاس داشته و گرامی بداریم و نگذاریم با سیاسی شدن این روز، خدشه ای به باورهای ملی گرایانۀ دوستداران تاریخ و فرهنگ ایرانی زده شود و یکپارچگی ایران را با هم فریاد زنیم. روز هفتم آبان ماه، گرامی باد.
*پژوهشگر تاریخ و میراث فرهنگی – راهنمای گردشگری – خبرنگار آزاد – کُنشگر میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم – دبیر انجمن مهرگان