تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه باستان شناسی- سیاوُش آریا*
آیین نکوداشت یازدهمین سال در گذشت شاپور شهبازی، باستان شناس برجستۀ دوران هخامنشی در شیراز برگزار شد. در این آیین انجمن مهرگان خواستار نامگذاری خیابانی به نام استاد شهبازی به پاس چهار دهه کوشش او در راه گسترش فرهنگ و تاریخ ایرانی در زادگاه او شد.
تارنمای فرهنگی مهرگان، دومین هَمایش علمی مطالعات تاریخ ایران و یاد روز باستان شناس و تاریخ نگار پرآوازه، پُروفسور شاپور شهبازی روز گذشته در ساختمان سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی شیراز با باشَندگی (حضور) باستان شناسان، کُنشگران (فعالان) و انجمن های میراث فرهنگی و دوستداران زنده یاد شهبازی و مردم فرهنگ دوست شیراز، برگزار شد.
در آیین نکوداشت یازدهمین سال پرواز شاپور شهبازی از جایزۀ علمی دوسالانه آراسته به نام وی، رونمایی شد. همچنین در این برنامه از آغاز به کار و تاسیس بنیادی با نام استاد شهبازی پرده برداری شد. اما انجمن مهرگان به پاس چهار دهه کوشش ارزندۀ زنده یاد پُروفسور شاپور شهبازی در راه گسترش و پیشرفت فرهنگ و تاریخ ایرانی به ویژه باستان شناسی دوران شکوهمند هخامنشی، از شورای شهر شیراز خواست تا خیابانی را به نام این باستان شناس و تاریخ نگار برجسته در زادگاه او، نامگذاری کند. همچنین ساخت سردیسی از شادروان شاپور شهبازی در دستور کار جای گیرد و در موزه و یا یکی از خیابان های شهر شیراز اَفراشته (نصب) شود.
در آغاز هَمایش مهندس مسعود رضایی منفرد، مدیرپایگاه جهانی پارسه با خوشامدگویی از مهمانان و دوستداران تاریخ ایران، مژدۀ (نوید) راه اندازی بنیاد زنده یاد شاپور شهبازی را که با چاپ دانشنامۀ استاد با 24 جُستار (مقاله) از پژوهشگران فرنگی و بیش از 30 جُستار از نویسندگان، باستان شناسان و پژوهشگران گوناگون ایرانی همراه است را داده و از راه اندازی بنیاد و چاپ کتاب تا پایان شهریورماه سخن گفت.
در دومین همایش علمی مطالعات تاریخ ایران، دکتر محمد حسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در سخنانی از جایگاه ارزندۀ علمی زنده یاد شاپور شهبازی یاد کرد. طالبیان با بیان خاطره ای از این استاد هخامنشی شناس گفت : شادروان شهبازی در تاریخ هخامنشی یک سرچشمه (منبع) به شمار می آید. با این همه، او در زمینۀ شاهنامه پژوهی نیز، صاحب دیدگاه (نظر) بود. شاپور شهبازی می گفت : پارسه (تخت جمشید) و شاهنامه برای یک جهان و فرهنگ ایرانی کافی ست.
معاون میراث فرهنگی کشور در دنباله، نکاتی را در زمینۀ پاسداشت مجموعۀ تاریخی زندیۀ شیراز و توانایی ثبت جهانی آن در سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی یونسکو بیان کرد و خواستار هماهنگی میان دستگاه ها و نهادهای دولتی از جمله شورای شهر و شهرداری شد تا با همکاری و مشاوره های علمی سازمان میراث فرهنگی بتوان این مجموعه را جهانی کرد.
دیگر سخنران این هَمایش دکترعلی اسدی، باستان شناس و سرپرست کاوش های مجموعۀ جهانی پارسه بود. وی دربارۀ آبراهه های موجود در پارسه و مهار آب ها پس از بارندگی در این مجموعه، نکاتی را بیان کرد. این باستان شناس گفت : از سال 91 کار کاوش در آبراهه های پارسه آغاز و هم اینک در فصل سوم این کاوش ها جای داریم که در بخش کاخ تچر سرگرم کار هستیم.
دکترعلی موسوی، باستان شناس از دانشگاه کالیفرنیا نیز دیگر سخنران دومین همایش علمی مطالعات تاریخ ایران بود. وی که هم اینک در مجموعۀ جهانی پاسارگاد سرگرم کاوش های باستان شناسی است در سخنانی به جایگاه تاریخی پارسه پرداخت. این باستان شناس شهر پارسه را در دوره های گوناگون از جمله بنیاد و شکوفایی، تاراج، نابودی و آتش سوزی، خاموشی و فترت، افسانه ها و استوره ها، عصر اکتشافات نوین، حفاظت، مرمت و پژوهش ها و کاوش های باستان شناسی بخش بندی کرده و در همین زمینه با نشان دادن نگاره های (عکس) کهن، کاوش ها و اقداماتی که در چند سدۀ گذشته در پارسه انجام شده، توضیحاتی را داد. دکتر موسوی در پایان گفت : پارسه پس از آتش سوزی نامش بیشتر بر سر زبان ها افتاده و هنوز هم ویرانه های آن، سخنان فراوانی برای گفتن دارد.
دکترنازیلا شهبازی به نمایندگی از سوی خانوادۀ زنده یاد پُروفسور شاپور شهبازی از آغاز به کار جایزه علمی دوسالانه آراسته به نام این استاد گفت : یازده سال از درگذشت شاپور شهبازی، بزرگمرد گُسترۀ باستان شناسی و برجسته ترین هخامنشی شناس ایرانی می گذرد، مرگ نابهنگام او بی گمان ضایعه ای بزرگ در زمینۀ پژوهش های علمی باستان شناسی برجای گذاشت و امکان ارایه آثار ارزشمند دیگرش را از او و ما گرفت. هر چند آثار و نوشته های بی شمار و ارزشمند او در زمینۀ کاوش و پژوهش، سال های سال سرچشمه و بن مایۀ (مرجع) اهالی پژوهش خواهد بود. پُروفسور شهبازی در کنار سال ها کوشش بی وقفه و پژوهش های علمی در راستای شناساندن تمدن ایرانی و پاسداری از شکوه و بزرگی ایران به تربیت شاگردان بسیاری نیز همت گماشت که هم اکنون از بزرگان و فرهیختگان حوزۀ باستان شناسی ایران هستند و با عشق و دلبستگی به این سرزمین راه او را دنبال می کنند.
نیازبه یادآوری است که از زمان پرواز این دانشمند بزرگ، خانواده در اندیشۀ تاسیس بنیادی برای حفظ آثار و دستاوردهای او و همچنین کنارگزاری (تخصیص) جایزه ای به نام پُروفسور شهبازی با آرمان تشویق پژوهشگران گستره تمدن و تاریخ ایران باستان به ویژه دورۀ هخامنشی بوده که به اَنگیزه هایی تا این زمان امکان پذیر نشده بود. اکنون با اراده ای استوارتر از پیش برآن شدیم تا مسوولیت بزرگ و ارزشمندی را که در همۀ این سال های سخت بر دوش ما سنگینی می کرد را با اعلام کنارگزاری جایزه ای دوسالانه که آراسته به نام اوست، هم زمان با برگزاری دومین همایش مطالعات تاریخ ایران بر دوش بگیریم که با نظر و رای داوران و استادان برجسته به بهترین و به نام ترین (معتبر) پژوهش در حوزه تمدن هخامنشی و ایران باستان به پژوهشگران این گستره تعلق گیرد و در این مسیر دست یاری به سوی شما بزرگان و دوستداران تاریخ بالندۀ ایران دراز می کنیم.
پخش نماهنگی (کلیپ) از دستاوردها و کاوش های زنده یاد شاپور شهبازی و نگاره های گوناگون مجموعۀ جهانی پارسه پایان بخش دومین همایش علمی مطالعات تاریخ ایران و یاد روز باستان شناس و تاریخ نگار پُروفسور شاپور شهبازی بود. پس از هَمایش نیز، به مانند هر ساله دوستداران تاریخ و فرهنگ ایران و استاد شهبازی به همراه خانوادۀ او بر سر آرامگاه این باستان شناس در مجموعۀ حافظیه شیراز گِردهم آمده و یادش را گرامی داشتند.
آیین نکوداشت پروفسور شاپور شهبازی و دومین همایش علمی مطالعات تاریخ ایران هم زمان با یازدهمین سالگرد او، دیروز یکشنبه از ساعت 5.30 پَسین تا 8 شامگاه در سالن آمفی تیاتر سازمان اسناد و کتابخانه ملی شیراز با باشَندگی بی شمار دوستداران استاد و فرهیختگان و پژوهشگران و انجمن های میراث فرهنگی برگزار شد.
دکتر طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور گفت، مجموعه زندیه شیراز توانایی جهانی شدن را داراست
مهندس رضایی منفرد، مدیرپایگاه جهانی تخت جمشید و نقش رستم
دکتر علی اسدی، باستان شناس از کاوش های آبراهه ها در تخت جمشید گفت
دکتر علی موسوی، باستان شناس و کاوشگر پایگاه جهانی پاسارگاد از وضعیت تاریخی تخت جمشید پس از ویرانی گفت
اثر هنری به یاد زنده یاد استاد شهبازی که به خانواده وی پیشکش شد
دکتر نازیلا شهبازی، خواهر زنده یاد شاپور شهبازی
مهندس شاهین شهبازی و بانو دکتر دودمان، هموند شورای شهر شیراز
بانو نازیلا شهبازی
مهندس محسن شهبازی برادر بزرگ تر استاد و بانو شهناز شهبازی خواهر وی
دکتر مصیب امیری، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان پارس
از چپ، دکتر عسگری چاوردی، باستان شناس، دکتر طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور و استاد رحیم هودی پدر تیاتر ایران و شیراز
بانو بردبار (وسط) کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی کتابخانۀ پایگاه جهانی تخت جمشید
مهندس دستغیب، داماد خانوادۀ استاد شهبازی و هموند شورای شهر شیراز
نگاره ای از مجموعه تخت جمشید پیش از کاوش های باستان شناسی دهه 20 خورشیدی
پس از همایش، دوستداران زنده یاد شهبازی به همراه خانواده وی بر سر آرامگاه استاد حاضر شدند
*پژوهشگر تاریخ – دبیر انجمن مهرگان – خبرنگار آزد – کُنشگر میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم – راهنمای گردشگری