تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی – سیاوُش آریا*
پدیدۀ «فرو چاله»ها در مجموعۀ تاریخی – فرهنگی نقش رستم و نزدیکیِ یادمان جهانی پارسه به بدترین و مهم ترین دشواریِ یک سال گذشته این بازمانده ها (آثار) دگرگون (تبدیل) شده است. این فرو نشست های زمین که در گسترۀ (عرصه) نقش رستم پدیدار شده،وضعیت بسیار ناگوار و بد فرجامی (وخیمی) را برای آن درست کرده و تهدیدی جدی برای چند دورۀ تاریخی مهم و ارزشمند (ایلامی- هخامنشی و ساسانی) به شمار می آید.
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،خشک سالی های پیاپی استان پارس (فارس) در چند سال گذشته،یکی از شوَندهایی (دلایلی) است که کارشناسان و زمین شناسان در پدیدۀ " فرو چاله " ها همواره از آن نام می برند و این دشواری را خطری جدی برای یادگاری های گران بها و گران سنگ نیاکانی می دانند. همچنین به شوَند جای گیری زمین های کشاورزی در پیرامون نقش رستم و برداشت بی رَویۀ آب های زیر زمینی و کَندن (حفر) چاه های غیرمجاز،فرو نشست های زمین درگسترۀ این یادمان باستانی شتاب بیشتری گرفته است.
این دشواری تا آن جا پیش رفته که ستاد بحران استان نیز به این نهاده (قضیه) وارد شده و در نشست هایی با مدیران میراث فرهنگی،کارشناسان،زمین شناسان،سازمان آبفا و استانداران و فرمانداران به بررسی آن پرداخته اند.
اما سخن درخُور نگرش (نکته قابل تامل) کارکرد (عملکرد) سازمان میراث فرهنگی در برخورد با این پدیده است که به تازگی روی داده و انسان را به شگفتی وا می دارد و این پرسش را در ذهن ها پدید می آورد که یا این نهاد اجرایی،پژوهشی و دانشی (علمی) به ارزش این بازماندۀ ستُرگ پی نبرده یا این که این پدیدۀ خطرناک را ناچیز شمرده است. زیرا که در پیِ پاک کردن صورت مساله برآمده و با خُرده سنگ و خاک و شن،بخش هایی از این «فرو چاله ها» را پر کرده است!
با این همه کارشناسان و باستان شناسان با هشدار در این باره خواستار پیگیری و توجه بیشترسازمان میراث فرهنگی به همراه کاری بُنیادین (اصولی) شده اند. آنان می گویند،مجموعۀ تاریخی و باستانی نقش رستم شناسه (هویت) و شناسنامۀ مردم ایران به شمار می آید و بایسته (ضروری) است که در برابر خطرات احتمالی چه اینک و چه در آینده نگهداری و پاسداری شود. از سویی دیگر،زمین شناسان می گویند،افت شدید سطح آب زیر زمینی (نزدیک 10 تا 15 متر)،برآمدن (بروز) خشک سالی گسترده در چند سال گذشته و همچنین سازگار (مساعد) بودن آبخوان برای نشست (وجود لایه های ریزدانه رسی) موجب شده تا نشست به دست آمده (حاصله) در مجموعۀ نقش رستم، برخی خانه های نِشیمَن (مسکونی) در روستای «شول» خود را به گونۀ ترک خوردگی دیوارها و حتا جا به جایی بام (سقف) برخی از آن ها نشان دهد و مردم بومی (محلی) را همواره دچار ترس و آشفتگی کند.
هم اکنون کارشناسان بر این باورند تا پژوهش ها و بررسی ها به نتیجۀ پذیرفتنی ای (قابل قبولی) نرسد،به هیچ روی نباید کار نابنیادینی (غیراصولی) انجام داد. از دگر سو،بایسته است که هرچه زودتر راه چاره ای را برای آن یافت و دست به کارشد. زیرا این شکاف ها با گذشت زمان ژرف تر (عمیق تر) خواهد شد و آن را با خطرها و تهدیدهای بیشتری رو به رو خواهد کرد.
به هر روی شایسته است نهادی همچون سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی که خود خویشکاریِ (وظیفه) پاسداری و نگهداری از بازمانده های تاریخی – فرهنگی را دارد و از دید دانشی و پژوهشی هم توانمند است به بهترین روش و شیوه از یادمان های ملی که دستاورد دسترنج نیاکان پاک نهاد ما است پاسبانی کرده تا بتوان آن را به آیندگان سپرد.
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،مجموعۀ تاریخی – فرهنگی نقش رستم یکی از ارزشمندترین بازمانده های هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده که برای شناخت این روزگار دارای ارج بسیار بالایی است. همچنین بنا است به زودی پروندۀ این یادمان به همراه پروندۀ نقش قهرمانان (نقش رجب) به پروندۀ جهانی پارسه (تخت جمشید) در سیاهۀ (فهرست) سازمان فرهنگی و دانشی یونسکو افزوده شود. از همین روی باید از کارهای نسنجیده و ناآگاهانه دوری کرد تا بتوان برگ زرینی دیگر بر بالندگی های جهانی این سرزمین اهورایی افزود.
نقش رستم در 5 کیلومتری یادمان جهانی پارسه جای گرفته و به همراه مجموعۀ پاسارگاد از ارزشمندترین و با شکوه ترین بازمانده های غرور انگیز و اندیشه برانگیز ملی و جهانی ایران به شمار می آید.
در زیر نگاره های (تصاویر) سه ماه پیش که در پسین (غروب) گرفته شده به همراه نگاره هایی که چندی پیش از دریچۀ دوربین برآمده را ببینید:
فرتورهای بالا 3 ماه پیش گرفته شده و مدیران میراث تنها به پرکردن گودال ها روی آورده اند که مایه شگفتی کارشناسان شده است
پاک کردن صورت مساله این پرسش رابوجود می آورد که سازمان میراث فرهنگی تنها در اندیشه کارهای نمایشی است