پنج شنبه 6 اردیبهشت 1403
تارنمای فرهنگی مهرگان- گروه میراث فرهنگی- سیاوُش آریا*
یکی از ارزشمندترین بازمانده های تاریخی – فرهنگی کشور به دست ناآگاهان فرهنگی و کم خردان ویران شد تا بخشی از کیستی و شناسنامۀ نیاکانی ما ازنماگاهِ (صحنه) روزگار رخت بندد. ازسویی دیگر،سودجویان به انگیزۀ نادرست یافتن گنج، در نزدیک این بازمانده (اثر) کَنده کاری غیرمجاز انجام داده اند.
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، مجموعه اُستودان های ساسانی نامدار به شاهزاده اسماعیل که در دل کوهی در پشت بازمانده های تاریخی نقش رستم جای دارد، مورد دست اندازی (تعرض) افراد ناآگاه جای گرفته و چهرۀ زشت و ناخوشایندی را به وجود آورده است. این افراد از روی ناآگاهی و به انگیزۀ گرامی داشتن امام زاده ای که درکنار این بازمانده جای گرفته است درپایین این اُستودان ها (جای نگه داری استخوان مردگان) با رنگ یادگاری و تبلیغ نگاشته اند.
ازدیگر دشواری های این یادمان تاریخی- فرهنگی پدیداری گُل سنگ ها و ترک وشکاف در جای جای این مجموعۀ ارزشمند است. از سویی دو سنگ نبشتۀ (کتیبه) پهلوی ساسانی دیگر این مجموعه به شوَند (دلیل) گذرزمان و رسیدگی نکردن سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درحال زِدوده شدن (محوشدن) و درخطر دست اندازی است که جا دارد مدیران فرهنگی هرچه زودتر چاره ای برای این مهم بیندیشند.
باید دانست که همۀ این رُخدادها درچند ماه گذشته روی داده است. گواه این سخنان نیز، بازدید چند ماه پیش و ثبت نگاره های (تصاویر) ما است.
با این همه و بر پایۀ خویشکاریِ (وظیفه) ملی، ما با رفتن به سازمان میراث فرهنگی و نشان دادن نگاره ها، همۀ مدیران وابسته (مربوطه) به ویژه مدیرکل را آگاه کرده و خواستار رسیدگی بیشتر شده ایم.
سخن درخُور نِگرش (نکته قابل تامل) این است که این بازمانده درکنار جادۀ اصلی و درجلو دید همگان و کرانۀ (محدوده) مجموعۀ نقش رستم به شمارمی آید و به گفتۀ مدیرروابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان، نگهبانان و یگان حراست پایگاه نقش رستم خویشکاری پاسداری از این مجموعه را بردوش دارند. با این همه کاظم بهادری پور، پیمان رسیدگی فوری را به ما می دهد.
کارشناسان و کُنشگران (فعالان) میراث فرهنگی به شدت نگران و گله مند از ناتوانی سازمان میراث فرهنگی هستند. آنان می گویند، اگرمیراث فرهنگی در پُرسمانِ (مساله) میدان امیرچخماق یزد پافشاری بیشتری کرده بود و به درستی آگاهی رسانی می کرد، به هیچ روی دیگر چنین رُخدادهایی پیش نمی آمد.
سعید فلاح فر، کارشناس میراث فرهنگی درهمین زمینه به تارنمای فرهنگی مهرگان می گوید : « درمیان ادیان آسمانی و زمینی، هیچ دینی به اندازۀ اسلام به تاریخ توجه نداشته است. به گونه ای که شالودۀ بخش بُنیادین (اصلی) قرآن برپایۀ روایت های تاریخی و پند (عبرت) ازگذشتگان برافراشته شده است. درهیچ یک از آموزه های دینی اسلام، جای اندیشیدن خالی نیست. هیچ نیایشی (عبادت) بدون اندیشه پذیرفته نخواهد شد. هیچ مستحبی دراسلام نمی تواند حلال یا واجبی را نفی کند».
این استاد دانشگاه ادامه می دهد : « درسخن های (احادیث) فراوان بر ناپسندی (کراهت) آداب نادانی (جاهلیت) درمرده پرستی و برتری گورها (امتیاز قبور) اشاره شده است. درچنین گزارشی (تاویل) جایی برای ویرانی یک سند تاریخی به بهانه و یا نمایش (تظاهر) به مذهب وجود ندارد. رد این کارها را باید دربرنامه ها و سفارشات جهانی صهیونیزم جست وجو کرد که از آغاز پایه گذاری کوشش دارد با گسترش (ترویج) خرافه و پدیداری رو به رویی (تقابل) میان منافع ملی و باورهای مذهبی با بازگفت (روایت) خرافی دینی و اسلامی، بنیاد (اصل) و گرامی بودن (محبوبیت) مذهبی را به آهستگی درمیان مردم کم رنگ و کم رنگ تر کند».
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، یکی از ارزش های سنگ نبشته ها افزون بریادگارپاک نیاکانی ما آشنایی با روش زیستن و شرایط اجتماعی و آشنایی با چگونگی آداب و آیین های آنان است. درهمین زمینه یکی از کارشناسان به ما می گوید : « اُستودان های نبشته دار روزگار ساسانی یکی از پشتوانه های (اسناد) فرهنگی ایران به شمارمی آید. زیرا سرشت دبیره (ذات خط) و نوشتاربا آگاهی رسانی فرهنگی درهم بافته شده است و هر کجا آثاری ازنوشتار را درکناربازمانده های فرهنگی می بینیم درواقع سندی بدون میانجی (بی واسطه) دردست داریم که بدون پندار(حدس) و گمان ازهویت فرهنگی با ما سخن می گوید».
شهرزاد اسدی، زبان شناس و استاد دانشگاه درادامه می افزاید : « ازمیان این دست سنگ نبشته ها واژگانی به دست آمده و خوانده می شود که راه گشای ما برای پُرسمان های دیگری است. برای نمونه، خوانش یک واژه درسنگ نبشتۀ نامداربه «حوض دختر» بسیار ارزشمند است و واژۀ «اِقلید» که نام شهراست ازاین نگاشته بیرون می آید و داده ها و آگاهی های ما را بالاتر می برد و ازسویی، شوَندی برارزش و دیرینگی شهر است».
این کارشناس ارشد فرهنگ و زبان های باستانی دربخشی دیگر ازسخنانش می گوید : « دربرخی ازاین سنگ نبشته ها به نام های افراد و روزهای ماه و نام های ویژۀ مَزدیَسنایی (زرتشتی) برخورد می کنیم که دارای ارزش بسیارفراوانی است. برای نمونه درهمین سنگ نبشتۀ «حوض دختر» واژگان (بهمن روز از ماه...) را به دست می آوریم که ریشۀ نام ها و باورها را به ما می دهد. دربرخی نگاشته های پهلوی ساسانی ما با خواسته ای روبه رو خواهیم شد که برای نمونه می گوید، 12 هزار مزد به فلان کس بپردازد - که همۀ این داده ها از دید شرایط زیست اجتماعی دارای ارزش فراوانی است و باید درنگه داشت و حفظ سنگ نبشته ها بکوشیم».
©1400 تارنمای مهرگان | طراحی و توسعه توسط آرامش گستر