بنای تاریخی کنگاور اَشک ریخت!

جمعه 10 فروردین 1403





بنای تاریخی کنگاور اَشک ریخت!



 

 

 

 

 

 

 

 


تارنمای فرهنگی مهرگان گروه میراث فرهنگی سیاوُش آریا*

 

یادمان تاریخی ارزشمند و یگانۀ شهرستان کَنگاور که به «نیایشگاه آناهیتا» نامدار است در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به سر می برد و روزگار اندوه باری را سپری می کند.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، یادمان باستانی و تاریخی شهرستان کَنگاور که بیشتر باستان شناسان و کارشناسان بر این باورهستند که این سازه کاخی به جا مانده از دورۀ ساسانی و وابسته به  خسرو پرویز است، روزگار غم باری را پشت سر می گذارد و زخم های ژرفی بر پیکرۀ بی دفاع و ناتوان آن نقش بسته است. پایه ستون ها و نیم ستون های سنگی این کاخ بی همتا در بدترین شرایط بر روی هم اَنباشته شده و در گوشه گوشۀ این یادمان باستانی بر روی زمین رها شده است. گیاهان خودرو و گُل سنگ ها نیز رَحمی به آن نکرده و به جان این یادمان باستانی افتاده و در میان سنگ ها رِخنه (نفوذ) کرده و مایۀ پوسیدگی و ترک در آن ها شده است. همچنین سنگ ها و نیم ستون ها هر کدام رو به سویی با چینش بسیار زشت و نازیبا بر روی یکدیگر در زیر باد و باران و آفتاب جای گرفته و صحنۀ نازیبنده ای را به نمایش گذاشته است که دل هر دوستدار تاریخ و میراث ایرانی را به درد می آورد. گردشگران فرنگی و بازدیدکنندگان بومی هر کدام بر روی آثار تاریخی راه رفته و بدون دل نگرانی (دغدغه) بر روی پایه ستون ها می نشینند تا نگارۀ (عکس) یادگاری بگیرند. بدتر از همه، راهنمای جهانگردی همراه گردشگران نیز به جای مواظبت از آثار تاریخی که هویت وی به شمار می آید، خود گردشگران را بر روی آثار نشانده و از آنان نگاره و فیلم یادگاری می گیرد! ریختن نخاله های ساختمانی و زباله های شهری در جای جای این یادمان ملی و بر روی عَرصۀ آن، چیزی جز افسوس و شگفتی برجای نمی گذارد. از سویی، تبلیغات کاندیدای شورای شهر و اَفراشتن (نصب) بنرها و پوسترهای آنان بر روی دیواره های این یادمان ملی، نشانۀ بی احترامی و دهان کجی به میراث فرهنگی کشور است و باید مدیران و سرپرستان (مسوولان) سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان و استان با جدیت تمام با آنان برخورد قانونی داشته باشند. زیرا یادمان های تاریخی همان گونه که از نامشان آشکار است برچسب ملی دارند و وابسته به همۀ مردم ایران بوده و قانون گذار (دولت) رسیدگی و حفاظت از آن ها را بر دوش سازمان میراث فرهنگی گذاشته است و این سازمان باید به این موضوع ورود پیدا کرده و برابر مواد قانونی 560 و 566 تعزیرات اسلامی با آنان رفتار کند.

اما دردها و دشواری های مجموعۀ تاریخی کَنگاور در همین جا پایان نمی یابد. نبود تعیین حریم و عَرصۀ این یادمان باستانی ارزشمند، اَنگیزۀ دست اندازی های فراوانی به آن شده است. همچنین سنگ گورهای نوشته دار (کتیبه دار) ارزشمند دوران اسلامی سال ها است در گوشه ای و با چینش بسیار بد بر روی زمین و زیر باد و باران و برف در این مجموعه رها شده است تا چالش های کاخ کنگاور بیش از پیش مایۀ آزار دوستداران میراث فرهنگی شود.

ولی شاید یکی از چالش هایی که به تازگی گریبانگیر مجموعۀ باستانی کنگاور شده و نمایانگر آشفتگی مدیریت در این مجموعه است، ساخت مسیر بازدید برای گردشگران بر روی عَرصۀ این یادمان ملی است که جای شگفتی فراوان دارد و بخش هایی از آن را نیز سنگ فرش کرده و به لایه های باستان شناسانۀ آن آسیب رسانده اند. همچنین این کار خلاف قانون های میراث فرهنگی و منشور بین المللی مرمت آثار تاریخی است. هر چند که مدیر پایگاه میراث فرهنگی مجموعۀ تاریخی کنگاور دیدگاه دیگری دارد. فرهاد نظری در همین زمینه به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « مسیرهایی که در مجموعه پدید آمده است، با شِن ایجاد شده و آسیبی به مجموعه نمی رساند و تنها بخش کوچکی از آن با سنگ آراسته (تزیین) شده است. همچنین هر زمانی که بخواهیم، می توانیم این مسیر را برچینیم و دشواری پدید نمی آورد و چیز ویژه ای نیست!».

دکتر نظری در پاسخ به کِشمکِش (مناقشه) موجود دربارۀ دورۀ تاریخی این مجموعه نیز گفت : « از دید من مجموعۀ تاریخی کَنگاور وابسته به دوران ساسانی و کاخی به جا مانده از روزگار خسرو پرویز است. با این همه باید در نشستی تخصصی و با باشَندگی (حضور) همۀ کارشناسان این موضوع را بیشتر بررسی کنیم».

موضوع دیگری که بیش از هرچیز اهمیت دارد این است که، سازمان میراث فرهنگی کشور بر آن است تا پروندۀ ثبت جهانی کاخ کنگاور را در «محور ساسانی کرمانشاه» و از کنگاور تا قصر شیرین که مسیری بسیار دراز و پر از آثار تاریخی ساسانی است را یک جا و با نام محور ساسانی کرمانشاه به ثبت جهانی یونسکو برساند که این کار افزون بر نادرستی آن و کم کردن سهم آثار جهانی استان و کشور، بی گمان خیانت به کشور و میراث فرهنگی است. زیرا کاخ کنگاور و بیشتر آثار ساسانی کرمانشاه پس از بازنگری و تعیین حریم و عَرصه و مرمت، توانایی ثبت در فهرست جهانی یونسکو را دارند. موضوعی که شوربختانه جامعۀ باستان شناسی و علمی کشور در برابر آن سکوت پیشه کرده و به آسانی از کنار آن گذشته است. بی گمان سکوت جامعۀ باستان شناسی کشور به زیان یادمان های باستانی کرمانشاه خواهد بود. از سویی، اگر زمانی که سازمان میراث فرهنگی در استان پارس (فارس) محور ساسانی را تعریف کرده بود و سه اثر برجستۀ کشور یعنی کاخ اَردشیر در پیروزآباد، بیشاپور در کازرون و کاخ سَروستان را با نام «محور ساسانی پارس» تعیین کرد، جامعۀ باستان شناسی و علمی کشور و خبرگزاری ها به آسودگی از کنار این موضوع نگذشته بودند (که در جای خود خیانت بوده و است) هرگز امروز، بینندۀ چنین طرح نادرست و ضد ملی در استان کرمانشاه نبودیم. همچنین امید است تا پیش از این که زمان از دست رود و دیر شود و همانند محور ساسانی پارس پروندۀ جهانی آن آماده و به یونسکو برود، کارشناسان و دلسوزان و ایران دوستان به این طرح اعتراض کرده و از انجام آن پیشگیری کنند تا در برابر تاریخ شرمنده و سراَفکنده نباشیم.

تنها چیز خوشایندی که نگارنده در این بازدید نسبت به سال گذشته، بینندۀ آن بود پاکسازی گستردۀ یادگاری نویسی ها از روی سنگ ها و نیم ستون ها بود که جای سپاس داری (قدردانی) فراوان از مدیران و سرپرستان پایگاه میراث فرهنگی کنگاور دارد.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، مجموعۀ تاریخی کنگاور در میانه راه امروزی کرمانشاه – همدان و بر سر راه باستانی هگمتانه به تیسفون جای گرفته است. یادمان تاریخی کنگاور با 4/6 هکتار گستردگی بر پشتۀ صخره ای مُشرف به دشت کنگاور برپا شده است. بر فراز دیوارهای این اثر تاریخی ستون های سنگی برپا بوده که بلندای هر ستون سه متر و 54 سانتی متر بوده است.

شهرستان کنگاور در 92 کیلومتری شمال خاوری (شرقی) کرمانشاه جای گرفته است. کنگاور نخستین شهر خاوری استان و به گفته ای دروازۀ ورودی استان کرمانشاه به شمار می آید. مجموعۀ تاریخی کاخ کنگاور با شمارۀ 31 در تاریخ 24 شهریورماه 1310 به ثبت ملی رسیده است.

 


نگاره های زیر را که در اوایل خوردادماه گرفته شده است، ببینید :



 


ساخت سازه ناهمگون در ورودی بنا


مسیر راه بازدید گردشگران که در مجموعه ایجاد شده و بخشی از آن سنگ فرش شده و خلاف قانون های میراث فرهنگی است

نیم ستون هایی که هرکدام رو به سویی و بر روی هم انباشته شده و رو به نابودی هستند


گل سنگ ها و گیاهان خودرو که به جان یادمان تاریخی کنگاور افتاده است


وضعیت اندوه بار ستون های سنگی مجموعه و روش نگهداری غم انگیز آنان



انبوه نخاله های ساختمانی رها شده در یادمان ملی، جای هیچ توجیهی ندارد






حفاری غیرمجاز درون مجموعه شگفت انگیز است

ریختن انبوه نان خشک در مجموعه تاریخی، نشان از بی توجهی به یادمان های ملی است

سنگ گورهای کتیبه داری که سال هاست در گوشه ای به حال خود رها شده است

بدون شرح!؟

افراد بومی که بر روی آثار راه می روند و از شکاف پشت مجموعه وارد کاخ می شوند؟

گردشگرانی که بر روی آثار تاریخی می نشینند و راهنما هم از آنان نگاره می گیرد!!

نصب تیر برق بر روی عرصه اثر ملی؟

پوسترهای رها شده در مجموعه مربوط به تبلیغات کاندیدای شورای شهر




زباله های رها شده در میان مجموعه جای بسی افسوس دارد

وضعیت اندوه بار آثار تاریخی کاخ کنگاور، دل هر دوستدار میراث ایرانی را بدرد می آورد

 

 

 

 

 

 

 

 


*پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران راهنمای گردشگری کُنشگر میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم دبیر انجمن مهرگان



1396/03/24
بازدید : 2200


دیدگاه ها

کوروش

جای بسی تاسف است ---

همایون نادرشاهی

شرم اور است

دیدگاه خود را بنویسید